Hükümet, "Faizi düşüreceğiz, faiz düşünce kur yükselecek, kur yükselince ihracat artacak, ithalat gerileyecek ve dolayısıyla cari açık fazlaya dönüşecek, sonunda da enflasyon düşecek ve düze çıkacağız" gibi bir anlayışla ekonomiyi yönetmeye çalıştığını sanıyor. Ancak cari açığımız 2022/Şubat itibariyle 21 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti bile.
Artan döviz kurları ile birlikte ihracatçılar hem hammadde tedarik etmekte zorlanıyor hemde dış piyasa şartlarına karşı savunmasız kalıyor iken TCMB, 13.01.2000 tarihli ve 2000/YB-4 sayılı Görünmeyen İşlemler Genelgesi‘nin İKİNCİ BÖLÜM- GENEL HÜKÜMLER, A/20-maddesinde, Hazine ve Maliye Bakanlığının 15.04.2022 tarihli yazısı üzerine, 15.04.2022 tarihinde değişiklik yaptı ve 18.04.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, İhracat Bedeli Kabul Belgesi(İBKB) veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin en az %40’ı İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılacaktır şeklinde hükme bağladı.
Söz konusu ihracat bedelleri, bankaca Merkez Bankası’nın işlem günü için geçerli olan döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankası'na satılacak, satılan tutarın karşılığı olan bedel, Türk lirası üzerinden ihracatçı firmaya ödenecek..
Türkiye'de yapılan üretimde kullanılan çoğu hammadde döviz ile tedarik edilmekte. Dövizini ödemeleri için yahut imalatta kullanmak üzere ihtiyacı olan hammadde-ara malı ithalatı için ayırmak zorunda işletmeler var. Ki bu işletmeler gelen döviz bedellerinin % 40 ‘ını sattığında ertesi gün ya da günler de yeniden döviz almak zorunda kalacak, ekstra kur riski ile karşı karşıya kalacaktır. Döviz rezervlerinin yönetimine kendisi karar vermek isteyen ihracatçılar yaşanan döviz kıtlığı nedeniyle ihracat bedellerini Türk lirasına çevirmek zorundalar.
Merkez Bankasının görevi, enflasyon ile mücadele de fiyat istikrarını sağlamak ve bunun için elindeki finansal araçları kullanmaktır. Yoksa dünya barışı, dayanışma gibi temenni ve iyi dilekler ile fiyat artışlarını düşürmek olanak dahilinde olmamakla birlikte, fiyat artışlarının hızının düşmesi için üretim arzının artması gerekir.
İnsanın aklına gelmiyor değil? 128 Milyar dolarlık rezervi yok edenler şimdi de döviz ihtiyacını ihracatçının döviz bedellerinden mi karşılayacak ?
(İskenderun Çevre Koruma Derneği Başkanı, Mali Müşavir Nermin Yıldırım Kara)