2014-2018 arası Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı ve eski Hatay Milletvekili Prof. Dr. Mustafa Öztürk, Türkiye’de kanalizasyon sisteminde koronavirüsün haritasının çıkarılması için kanalizasyonlar ve atık su arıtma tesislerinin izlenmesi gerektiğini açıkladı.
Koronavirüsü taşıyan ancak belirtilerini göstermeyen ya da hastalığı hafif anlatan kişilerin tuvaletlerini yaparken virüsü dışkıları yoluyla kanalizasyona döktükleri (salımladıkları) anlatan Öztürk, virüsün yayılımının izlenmesi ve haritasının çıkarılması için kanalizasyonların takip altına alınması gerektiğini söyledi.
Öztürk, “Bir şehirde her bir bireyi, özellikle de semptomları olmayan kişileri ayrı ayrı test etme kapasitesi olmadan, virüsün ne kadar yaygın olduğu veya bazı toplulukları diğerlerinden daha fazla etkileyip etkilemediği, kanalizasyon sistemi izlenerek tespit etmek mümkün” dedi.
‘BİR GRUP VİRÜS DIŞKIYLA ATILIYOR’
“Size Kovid-19 virüsü bulaştıysa dışkı yoluyla ile bu virüs dökülebiliyor ”diyen Öztürk, atıksuda koronavirüs takip sürecinin yapılabileceğini ifade etti.
‘KANALİZASYON İŞÇİLERİ ÖNLEM ALMALI’
Kanalizasyona atılan virüslerin insana bulaştığına dair kanıtlanmış bir çalışma olmadığını açıklayan Öztürk, kanalizasyonda ve atıksu arıtma tesislerinde çalışan işçilerin önlem alması gerektiğini söyleyerek, “Kanalizasyon ve atık su arıtma tesislerinde çalışanlar koroma giysileriyle (PPE) çalışma yapmalı. Aksi durumda bunlarla ilgili risk olabilir” dedi.
Hollanda, Kanada, İngiltere, Fransa, Avustralya, Avusturya, İsveç, İsviçre, Finlandiya Malezya gibi ülkelerin yanında ABD’nin 150 şehrinde atıksu arıtma tesislerinde tarama çalışması olduğunu vurgulayan Öztürk, şunları belirtti:
“Bu ülkeler, atıksu arıtma tesisini ve kanalizasyonu izleyerek, virüs yayılımın nerede sıcak noktaların olduğunun haritasını çıkarmaya çalışıyor. Sıcak noktaları ve sıcak olmayan noktaları belirliyorlar. İkinci ve üçüncü dalga salgına karşı virüsün dağılımını önceden tespit edip ilgili idarelere bildirmek istiyorlar.”
“Çalışmanın amacı virüsü taşıyan ve semptom göstermeyenleri tespit ederek, virüs kirliliğinin dağılımını ortaya koymak. Hatta daha ileriye giden çalışmalar var ve diyor ki ‘Bir şehirde ‘Virüs sonlandı’ diye bilmek için kanalizasyonda virüsün olmadığının tespit edilmesi gerekir.”
“Nüfusun aynası olarak kanalizasyon; bir şehirde Kovid-19 virüsünün olup olmadığını (dolaşıp dolaşmadığını) kanalizasyon şebekesinde atıksular izlenerek tespit edilebilir.”
“Bizim derdimiz insan dışkısında numune almak değil. Enfekte olup da belirti göstermeyenleri ve az hasarlı geçirenleri tespit etmek. Bunu erken uyarı sistemi olarak kullanıp, bir şehirde virüs bitti demenin en pratik yolu olarak kullanmak.”
Öztürk kanalizasyon izleme sisteminin daha önce söz konusu ülkelerde bazı illegal kimyasallar (uyuşturucu gibi) kullanımının, çocuk felcini tespiti için faaliyette olduğunu ve koronavirüse entegre edildiğini ekledi.
‘ANKARA’DA ATIKSU ARITMA TESİSİ İZLENİYOR’
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Ankara’daki bir atıksu arıtma tesisinde bu yönde çalışma yürüttüğünü aktaran Öztürk, şu tavsiyede bulundu: “Bu çalışma sadece bir arıtma su tesisinde değil, Türkiye ölçeğinde tüm atıksu arıtma tesislerinde yapılmalı. Sağlık, İçişleri, Çevre ve Şehircilik, Tarım ve Orman Bakanlıkları, bilim insanları ve yerel yönetimler koordineli olarak çalışmalı. Böylece arıtma tesisleri ve kanalizasyon izlenerek ilave güvenli neticeler alınır.”
