Nermin Özkaya, Cumhuriyet’in ilk kadın baro başkanıydı. Avukat Özkaya’nın 1972-1979 yılları arasında Elazığ Barosu Başkanı olarak görev yapmasının üzerinden geçen 42 yılda ise hızlı bir değişim yaşanmadı.

Cumhuritet gazetesinden Tuğba Özer'in haberine göre; son seçimlerde kadın baro başkanları sayısında Türkiye tarihindeki en yüksek rakama ulaşılarak sayı 6’dan 9’a çıktı. Bu durum az da olsa umut verici. Ancak yine de 79 ilin barosu olduğu düşünüldüğünde durum eşitlikten hâlâ çok uzak.

Kadın baro başkanları, yaptıkları değerlendirmelerde “Kadının eşit temsil edilmesi önemli. Önceliğimiz, mesleğimizin hak ettiği değeri görmesi için mücadele olacak. Kadın hakları konusunda da mücadele vereceğiz” diyorlar. 

Covid-19 salgını nedeniyle Ekim 2020’den beri genel kurullarını yapamayan barolardan birçoğu toplantılarını gerçekleştirerek genel başkanlarını seçti. Kocaeli Barosu Başkanlığı’nı mevcut başkan Bahar Gültekin Candemir yeniden kazandı.

Samsun Barosu Başkanlığı’nı yürüten avukat Pınar Gürsel Yıldıran ise  genel kurulda resmen seçilerek baronun ilk kadın başkanı oldu. Sakarya ve Ordu baroları seçimlerinde de ilk kez kadın başkanlar seçildi. Avukat İlknur Ebiz Yıldız, Sakarya Barosu’nun, avukat Sibel Torun ise Ordu Barosu’nun ilk kadın başkanı oldu.

YALNIZCA 9 KADIN 

Türkiye Barolar Birliği’nin (TBB) 2020 yılı verilerine göre, Türkiye’de 65 bin 533 bini kadın, 77 bin 797’si erkek olmak üzere; toplamda 143 bin 330 avukat bulunuyor. Kadın ve erkek avukat sayıları neredeyse yarı yarıya olmasına rağmen 79 baroda var olan kadın başkan sayısı yalnızca 9. 

Sakarya, Kocaeli, Kırşehir, Bilecik, Artvin, Ordu, Samsun, Trabzon, Sinop barolarını kadın başkanlar yönetiyor.  Cumhuriyet’e konuşan kadın baro başkanları, eşitliği kazanana kadar mücadele etmekten vazgeçmeyeceklerini ısrarla belirtiyor.

KOCAELİ BAROSU BAŞKANI CANDEMİR: İMKÂN YARATILMALI

97 yıllık Kocaeli Barosu’nun ilk kadın başkanı olan ve ilk kez Ekim 2018’de göreve gelen avukat Bahar Gültekin Candemir ise son yapılan seçimlerde de galip geldi. 1995 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Kocaeli Barosu’nda staja başlayan Candemir, 2002 yılından itibaren çeşitli yönetim kademelerinde görev aldı. Eşitsizliğe itiraz eden Candemir, “Türkiye geneline baktığınız zaman kadın avukat sayısı nerdeyse erkek avukat sayısıyla eşit. Ama kadının toplumdaki çoklu rolü baro başkanlığı gibi yönetim kademelerinde görev alma imkânının önündeki en büyük engel.

Ben de evliyim ve bir kızım var. Hayattaki rolümün çoklu olması kimi zaman beni erkek meslektaşlarıma oranla daha fazla yordu. Sosyal alandan, kendinizden fedakârlık ederek mücadele ediyorsunuz. Kadın baro başkanlarının sayısındaki azlığı o nedenle kadına biçilen toplumsal rollere bağlıyorum. Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlayacak alternatif yöntemlerin hayata geçirilmesi lazım. Kreş ve diğer eğitim kaynaklarının sunulması lazım. Bir de önümüzde şöyle bir gerçeklik var: bazı yerlerde hâlâ kadınların okuma oranları çok düşük. Başta Türkan Saylan olmak üzere birçok kahraman kadın bunlar için mücadele de etmişti” ifadelerini kullandı.

‘ÇOK DAHA FAZLASI OLMALI’

“Seçilirken fevkalede bir destek aldım” diyen Candemir şöyle devam etti: “Bunda Kocaeli Barosu’nun cumhuriyet değerlerine sahip çıkan, demokrasiyle barışık bir baro olmasının da payı var. Bana güvendikleri için onur duyuyorum. Baroların topluma karşı görevleri var. Kadına karşı şiddet, çocuk istismarı, hayvanlara kötü muamele... Bu anlamda duyarlılıklarım var.

Çok daha fazla kadın baro başkanı olmalı çünkü kadınlar toplumun yapı taşı. Devletimiz, anayasada da belirtildiği gibi sosyal bir devlet. Daha çok kadın yönetici görebilmek için kadının çalışma hayatında yer almasını kolaylaştıracak mekanizmaların hayata geçirilmesi gerekiyor. Bugün ülkeyi yönetenlerin söylemleriyle de maalesef kadının rolü ev ile ilişkilendirilmeye çalışılıyor. Bu söylemler kadının rolünü kısıtlayıcı, en başta bunlardan vazgeçmek lazım.

Bu ülkenin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanması için mücadele etmiş bir liderdi. Ama bugün geldiğimiz noktada kadının sahip olacağı çocuk sayısından tutun da sokakta hamileyken yürüyemeyeceğine kadar, çağdaş bir ülkede kabul edilemeyecek söz ve söylemlerle muhatap oluyoruz. Bu anlamda yönetimsel yapının da değişmesi lazım. Kadınları çok daha fazla yerde görmek benim dileğim.”

BİLECİK BAROSU BAŞKANI AYNUR: CUMHURİYET KADINININ ATAMIZA BORCU VAR

Bilecik Baro Başkanı Halime Aynur, 1993’te kurulan baronun 9 dönemdir yani 17 yıldır baro başkanlığını yürütüyor. “Bildiğim kadarıyla Türkiye’de en uzun kadın baro başkanlığı süresi bu” diyen Aynur, ilk kez seçildiği süreçte, iki kadın aday olarak girdikleri seçimden galip çıkarak baro başkanlığını kazanmış. Aynur’un yönetim kurulunda ise şu an yedi kadın, bir erkek avukat var. 

“Biz kadınlar olarak girdiğimiz her platformda şunu sormalıyız: Neden bu kadar az kadın var, neden daha fazla değiliz?” diyen Aynur, şunları söyledi: “Bu siyasette ya da sosyal hayatta da olabilir. Biz kadınlar olarak birbirimize destek olacağız öncelikle. Ben zaten bu süreçte kadın meslektaşlarımın çok desteğini gördüm. Şahsen ben baro başkanlığı sürecinde çok fazla ayrımcılığa maruz kalmadım ama umarım bu zihniyete sahip olanlar azalır. Protokolde de yıllardır tek kadın olarak devam ediyorum. ‘Kadından baro başkanı olur mu’ diye soranları da çok gördük. Ama 17 yıldır devam ettiğimize göre demek ki oluyormuş. Benim seçildiğim dönemde yalnızca üç kadın baro başkanıydık. Sayının şu an biraz daha yükselmesi olumlu ama yine de hâlâ çok az.”  

‘DAYANIŞMA HALİNDEYİZ’

Kadın baro başkanları ile her zaman dayanışma halinde olduklarını ifade eden Aynur, sözlerini şöyle noktaladı: “Kadınlar her bakımdan dünyayı çok daha güzel bir hale getiriyor, ben buna inanıyorum. Baro başkanı olmak isteyen kadın avukat arkadaşlarıma da şunları önerebilirim: Öncelikle hedeflerini belirlesinler. İnsan haklarından demokrasiden vazgeçmesinler. Biz cumhuriyet kadınlarının Atamıza borcu var. Çalışsınlar, azmetsinler ve kutupyıldızları her zaman adalet olsun. Mücadeleden vazgeçmesinler. Bir şekilde bu mücadelenin karşılığını mutlaka alacaksınız.” 

SAKARYA BAROSU BAŞKANI YILDIZ, SAKARYA’DA İLKİ BAŞARDI

Avukat İlknur Ebiz Yıldız son seçimlerde zaferle çıkan kadınlardan biri. 2002 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olan Yıldız, bir yıl sonra Sakarya Barosu’na kaydını yaptırdı. 2012 yılında Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalında Ceza Hukuku alanında yüksek lisans eğitimini tamamladı. 2016-2018 yılları arasında Sakarya Barosu Yönetim Kurulu üyeliği yaptı. 11 Temmuz’da yapılan, Sakarya Barosu 54’üncü Olağan Genel Kurulu’nda 734 oyun 508’ini alarak başkan seçildi. 67 yıllık Sakarya Barosu’nun ilk kadın başkanı olan Yıldız, hukukçu bir aileden geliyor. Çok heyecanlı bir süreç geçirdiğini ifade eden Yıldız, “Çünkü Sakarya’da bir ilki yaşıyoruz. Ancak bu ciddi bir sorumluluğu da beraberinde getiriyor. Ancak tüm bunlara rağmen çok mutluluk verici bir görev” dedi. 

‘EŞİT TEMSİL ÖNEMLİ’

“Kadının eşit temsil edilmesi önemli” diyen Yıldız, “Barolardaki kadın başkan sayısının az olmasını toplumsal cinsiyet eşitsizliğine bağlıyorum. Bizim önceliğimiz, mesleğimizin hak ettiği değeri görmesi için mücadele etmek olacak. Yönetim kurulumuz da bu konuda duyarlı ve istekli. Kadınların kendisine yer bulabilmesi gayretimiz ve önceliğimiz olacaktır” ifadelerini kullandı.