İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’ne ilişkin; “Bugün için artık şapka düştü kel göründü artık. Bugün ne diyorlar; 2 trilyon 64 milyar liralık milli gelir hedefine karşılık milli gelirin 867 milyar lira olacağını söylüyor. Yani yaklaşık 1. 2 trilyonluk bir sapma var. Kişi başı milli gelir açısından baktığımızda 25 bin dolar kişi başı milli geliri olacak demişlerdi. Bugün getirdikleri 2023 hedeflerinde bunun 10 bin dolara düşürüldüğünü görüyoruz” dedi. Türkiye’nin hayallerinin yıkıldığını belirten Usta, “Ama hala 2053, 2071 hamasetini yapmaktan geri durmayan bir iktidarı görüyoruz” diye konuştu.
İYİ Parti Grup Başkanvekili Erhan Usta, TBMM’ye sunulan 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile ilgili basın toplantısı düzenledi.
TBMM Genel Kurulu’nda Bartın Amasya’daki maden faciasıyla ilgili bilgilendirme yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in idarenin hiçbir kabahati yokmuş gibi bir edayla konuştuğunu belirten Usta, “Bunu kabul etmek mümkün değildir. 2019 Sayıştay raporu ortadadır. Sayıştay bu konuda ikaz etmiştir idareyi. Fakat buna ilişkin herhangi bir tedbir alınıp alınmadığı hususuna yer vermemiştir. Çünkü normal format gereği tedbirler veya ikazlar yerine getirilmiştir, getirilmediyse yapılmadığının ifade edilmesi gerekiyordu. Bu da kurumlar üzerindeki baskının ne boyutlara geldiğini gösteriyor. Dolayısı ile burada idarenin büyük bir ihmal olduğunun hususu yadsınamaz bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır” dedi.
Usta, özetle şu açıklamaları yaptı:
“HİÇBİR DÖNEMDE BU KADAR YOKSULLUK ARTMAMIŞTI TÜRKİYE’DE”
“2023 yılı bütçesi Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. bütçesi oluyor. AK Parti hükümetinin de 20. bütçesi. Hiçbir partiye milletimiz bu kadar büyük bir yetki vermedi. AK Parti’nin uyguladığı yanlış politikalar nedeniyle milletimizin çok bunaldığını hepimiz biliyoruz. Hiçbir dönemde bu kadar yoksulluk artmamıştı Türkiye’de. Gelir dağılımı bu kadar bozulmamıştı ve dünyanın en yüksek enflasyonunu yaşan ülkelerden birisi haline maalesef Türkiye gelmiştir. Böyle bir ortamda milletin umudu tükenmiştir. Böyle bir ortamda 2023 yılı bütçesini Meclis’te görüşeceğiz.
“GELDİĞİMİZ NOKTADA AĞUSTOS SONU İTİBARİYLE BIRAKIN CARİ FAZLA VERMEYİ TÜRKİYE’NİN CARİ AÇIĞI 39 MİLYAR DOLARA ULAŞMIŞTIR
2022 yılında hükümet ne demişti, neler oldu onu çok kısa hatırlatmakta fayda var. Geçen yıl biliyorsunuz orta vadeli programlar eylül ayında açıklanıyor. Geçen yıl 2022 için hedefler konulmuştu. Geçen yıl enflasyon hedefi yüzde 9,8 yani yüzde 10’un altında tek basamaklı bir hedefi vardı. Bugün eylül ayı itibari ile geldiğimiz noktada ne kadar inanmasak bile TÜİK’in makyajlı rakamına göre bile yüzde 83.5tir. Tabi bu ENAG’a göre yüzde 180’in üzerinde… Ama yüzde 83,5’i doğru bile kabul etmiş olsak yani öngörülenin 9-10 katı bir enflasyona Türkiye koşuyor. Cari denge 2022 yılı için 18,6 milyar dolar cari açık verileceği ifade edilmişti. Hatta birkaç ay sonra Sayın Erdoğan ve Sayın Nebati hızını alamadı bu cari açık değil, Türkiye cari fazla verecek diye açıklama yapmaya başladılar. Türkiye modeli diye bir model taktim ettiler. Ancak geldiğimiz noktada ağustos sonu itibariyle bırakın cari fazla vermeyi Türkiye’nin cari açığı 39 milyar dolara ulaşmıştır. Yılsonu içinde yeni orta vadeli programda da cari açığın 47,3 milyar dolar olacağını hükümet kendisi ifade etmektedir. Ancak ilk 8 aylık gerçekleşmelere baktığımızda 47 milyar dolarlık cari açığın da gerçekleşmeyeceğini bunun çok daha fazla üzerinde bir cari açığın oluşacağını da görmek için çok uzman olmaya dahi gerek yok.
“EYLÜL AYINDA, SADECE TEK AYDA 78.6 MİLYAR TL BÜTÇEMİZ AÇIK VERDİ”
Hazine ve Maliye Bakanı’nın açıklamalarına göre Türkiye 33 milyar lira fazla verdi. Gayet güzel yani bütçemiz fazla bile veriyor diye herkes sevindi. Fakat eylül ayı rakamı geldi. Eylül ayında sadece tek ayda 78,6 milyar TL bütçemiz açık verdi. Yine en son bize taktim ettikleri programda da yıl sonunda da 33 milyar lira fazla olan bütçenin yıl sonu itibariyle açığının 461,2 milyar TL’ye ulaşacağını yine bize hükümet söylüyor… Bu nasıl bir ülke? Böyle bir şey olabilir mi? 8 ayda fazla veriyorsunuz sonraki 5 ayda 461 milyar lira açıkla kapatacağınızı söylüyorsunuz. Ya bu rakamlar bizimle rakamları şeffaf bir şekilde bizimle bu rakamlar paylaşmıyor veya seçim öncesi hükümet tam gaz seçim öncesi seçim ekonomisi uygulayacak. Bu ikisinin dışında bir alternatifin olduğunu ben düşünmüyorum.
“BİZİM HESAPLAMALARIMIZA GÖRE BUGÜN İTİBARİ İLE KUR KORUMALI MEVDUATIN TÜRKİYE DEVLETİNE MALİYETİ 200 MİLYAR LİRAYI AŞMIŞTIR”
Dövizin bir anda 7-8 liralardan 17-18 liralara çıkması sonucunda Kur Korumalı Mevduat diye getirdikleri geçmişte Türkiye’nin 50 yıl önce uyguladığı ve Türkiye’yi büyük bir batağa sürükleyen enstrümanı tekrar Türkiye’ye takdim ettiler. 50 yıl önceki enstrümanı. Çok detayına girmeyeceğim bu çok yazılıyor çiziliyor. Eylül sonu itibari ile 85 milyar liralık bir harcama var. 85 milyar lira sadece Hazine üzerinden yapılan harcama. Dün Plan Bütçe Komisyonu’nda bir torba kanun görüşülüyordu. Kur korumalı Mevduat orada da gündeme geldi çünkü Kur Korumalı Mevduatı 2023 yılı sonuna kadar hükümet uzatmayı amaçlıyor. Peki bunun maliyeti nedir denildiğinde Hazine’ye olan maliyeti söylendi. O rakamı bütçe rakamlarından görüyoruz ama bir de Merkez Bankası kısmı var. Ona ilişkin hiçbir rakam yok. Kimse bir şey bilmiyor, Merkez Bankası’ndan bir genel müdür İstanbul’dan uçağa atladı geldi ve Plan Bütçe Komisyonu’nda söylediği hiçbir şey yok. Rakam yine vermedi. Bu Meclis’e karşı yapılmış sadece İYİ Parti veya muhalefete karşı değil, iktidar partilerine karşı da yapılmış bir saygısızlıktır. Türk milletine karşı yapılmış bir saygısızlıktır. Bir tane bürokrat geliyor ve orada bilgi vermeden çekiyor gidiyor. Bu millet bilmiyor. Fakat ne kadar gizleseler de bunun hesabını yapmak mümkün. Bizim hesaplamalarımıza göre bugün itibari ile Kur Korumalı Mevduat’ın Türkiye devletine maliyeti 200 milyar lirayı aşmıştır. Bunun dönem sonunda, yıl sonunda 300 milyar lirayı aşacağını bekliyoruz.
“İLK KEZ İÇ BORÇ ANA PARA ÖDEMELERİ, FAİZİN ALTINDA KALDI”
Bu hükümetin çok iyi yaptığı bir şey var riskleri bir önümüzdeki döneme bırakıyor. Bu konu ile ilgili birkaç detay vermek istiyorum, bunu Hazine ve Maliye Bakanlığı sayfasında bunu kenarlarda çok iyi saklıyor, çok uzman olmayanlar da bunun farkında değil. Bakın önümüzdeki aydan itibaren, Hazine’nin iç borç, faiz ve anapara ödemeleri var. Bunlar orada açıklanmış. Şöyle baktığımızda 30 milyar, 22 milyar, 32 milyar diye gidiyor. Ne zamana kadar, mayıs ayına kadar. Mayıs ayına kadar ortalamada anapara ve faiz ödememiz 33 milyar TL. Mayıs ayından sonra bir gaza basılıyor ve mayıs ayında 94 buçuk milyar, haziran ayında 55 milyar, temmuz ayında 112 milyar, ağustos ayında 114 milyar lira ödeme var. Dolayısı ile bütün yükü seçim sonrasına bırakan bir anlayışla bu işler yapılmaya çalışılıyor. Bundan daha vahimi de var, bu gelecek yılın ağustosuna kadar ödeme bilançosu. Bundan daha vahimi de şu, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk defa bir şey oldu. Bu yılın nisan ayından itibaren oluşmaya başladı ve hala artarak devam ediyor. İlk kez iç borç ana para ödemeleri, faizin altında kaldı. Yani faiz ödemeleri ana para ödemelerini geçti…
“2023 HEDEFLERİNDE BUNUN 10 BİN DOLARA DÜŞÜRÜLDÜĞÜNÜ GÖRÜYORUZ”
Bugün için artık şapka düştü kel göründü artık. Bugün ne diyorlar 2 trilyon 64 milyar liralık milli gelir hedefine karşılık bugün milli gelirin 867 milyar lira olacağını söylüyor. Yani yaklaşık 1. 2 trilyonluk bir sapma var. Oransal olarak da söylediğimizde hedeften yüzde 64 sapma var. Yani yüzde 36’su ancak gerçekleşecek. Bu kabul edilebilir bir şey değil. Kişi başı milli gelir açısından baktığımızda 25 bin dolar kişi başı milli geliri olacak demişlerdi. Bugün getirdikleri 2023 hedeflerinde bunun 10 bin dolara düşürüldüğünü görüyoruz. Bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği de henüz belli değil. Yani henüz Türkiye 2023’te bir kur şoku yer bu çok daha bunun altlarına doğru gidecektir. Buradaki sapmada yüzde 65.
“TÜRKİYE BIRAKIN 10 EKONOMİYİ DEVRALDIKLARI 21. SIRANIN DA ALTINDA 22. SIRAYA GERİLEYECEKTİR 2023 YILINDA”
Ne demişlerdi başka Türkiye dünya sıralamasında ilk 10’da olacak demişlerdi. Bugün getirdikleri 2023 hedeflerine baktığımızda Türkiye bırakın 10 ekonomiyi devraldıkları 21. sıranın da altında 22. sıraya gerileyecektir 2023 yılında. İhracat 500 bin dolar olacak demişlerdi. Her gün dikkat ederseniz Ticaret Bakanı bir yandan Cumhurbaşkanı diğer yandan ihracat rakamlarının nasıl coştuğunu söylüyor. Bugün getirdikleri rakam ne? 265 milyar dolar. İhracat tarafında bir artış var ama ithalat tarafına hiç bakmayan… Buna rağmen bile yüzde 47 hedefte bir sapma var.
“BUGÜN Kİ GETİRDİKLERİ ORTA VADELİ PROGRAMDA 2023 YILINDA KURUN 21 BUÇUK LİRA OLACAĞI SÖYLÜYORLAR”
İşsizlik oranı 2023’te yüzde 4,6 olacak demişler. Bugün getirdikleri dokümanda yüzde 10,4. Kuru söylemeye bile gerek yok. Kur tahminin 2023 için bunlar zımni olarak rakamlardan çıkıyor, yaklaşık 2 buçuk liraydı. Yani 2023 kur tahmini bu hedefler konulduğunda bu 2 buçuk olacağı söyleniyordu. Konulduğundaki rakam değil 2023 rakamı. Bugün ki getirdikleri orta vadeli programda 2023 yılında kurun 21 buçuk lira olacağı söylüyorlar. Öngörülerinin neredeyse 10 katı kadar bir noktaya kur gitmiş. Türkiye’nin hayalleri yıkıldı, hala ama hamasetin 2053, 2071 hamasetini de yapmaktan geri durmayan bir iktidarı bugün görüyoruz.”
“TÜRKİYE’DE BİR SEYAHAT KISITLAMASI YOKSA BUNUN SORU OLARAK GÜNDEME GELMESİNİ ÇOK DOĞRU BULMUYORUM”
İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Kamil Erozan’ın Amerika’ya ziyaretine ilişkin soru üzerine Usta, “Temel gidiş amacı Türk Festivali’ne katılmaktır. Tabi orada başka ziyaretler de olmuştur. Bu çok şeffaf bir şekilde her şey ilan edilerek yapılmış bir şeydi. Eğer Türkiye’de bir seyahat kısıtlaması yoksa bunun soru olarak çok gündeme gelmesini doğru bulmuyorum” dedi.
