2018 yılından beri ülkemizde derinleşen ekonomik kriz, 2019 yılının son günlerinde başlayarak bütün dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını, 2021 yılı itibariyle sıklıkla yaşanan döviz kuru dalgalanmaları Türkiye ekonomisini yerle bir etmiştir. Bütün toplum kesimlerini sarsan bu olumsuz ekonomik gelişmeler basın-yayın organlarını derin bir borç girdabına sürüklemiştir. Çok sayıda yayın organı kepenk kapatmış, basın emekçilerimiz işsiz kalmıştır. Kriz döneminde yüzde 160 seviyesine kadar yükselen enflasyon sebebiyle elektrik, ısınma, su ve iletişim bedelleri fahiş oranlarda zamlanırken, özellikle matbaa alanında kullanılan kâğıt, aydınger kâğıdı, baskı için kullanılan kimyasalların fiyatları yayın maliyetlerini dayanılmaz seviyelere yükseltmiştir.
Son 1 Yılda Baskı Kağıtlarına yüzde 200 Zam Geldi
Sadece son 1 yıl içerisinde baskı kağıtlarına yüzde 200’e yakın zam gelmiştir. Gelirleri temel olarak Basın İlan Kurumu(BİK) üzerinden aldıkları gelirlere dayalı olan özellikle düşük gelirli yayın organları ayakta kalma mücadelesi vermektedirler. BİK Kanunu ve ilgili yönetmeliklerde öngörüldüğü üzere BİK yayınladığı ilan ve reklamlar üzerinden yüzde 10 ila 15 oranında bir komisyon kesintisi yapmaktadır. Söz konusu ilan gelirlerinden Katma Değer Vergisi kesildiğinde ortada gelir sayılabilecek bir meblağ kalmamaktadır.
Yerel Basın Kepenk Kapatıyor
Özellikle yerel basın emekçileri çalışmaya devam edebilmek için BİK’ten gelecek ödemelere bel bağlamışlardır. Örnek vermek gerekirse BİK’ten 100 liralık ilan alan bir yayın organının eline bütün kesintilerden sonra 65 lira kalmaktadır. Söz konusu kesintiler devam ettiği sürece yerel basında kepenk kapatmalar artacak, yerelin sesi kısılacaktır. Özellikle küçük yerleşimlerde yaşayan yurttaşlarımızın sorunlarını dile getirmeleri için paha biçilemez değerde olan yerel basının ortadan kalkması bir anlamda demokrasinin ve çok sesliliğin ortadan kalkması anlamına gelecektir.
Alınan Komisyon Oranları Yüzde 10-15 ten Yüzde 3-5 Oranına Düşürülsün
Covid19 pandemisi ve ekonomik krizden olumsuz etkilenmiş olan basın – yayın organlarının gelirlerinin artırılması için BİK ilan ve reklamları üzerinden kesilen komisyon ücretlerinin düşürülmesini amaçlayan Kanun Teklifi ile Basın İlan Kurumu’nun yayınlanmasına aracı olduğu ilan ve reklam ödemelerinden komisyon ücreti adı yapılan kesintilerin oranlarının yüzde 10-15 aralığından yüzde 3-5 bandına çekilmesi öngörülmektedir. Konuya ilişkin verdiğim Kanun Teklifi değerlendirmeniz dileğiyle ektedir.
