CHP İzmir Milletvekili ve KİT Komisyonu Üyesi Av. Sevda Erdan Kılıç, TOKİ’deki “yolsuzluklar” ile Saraya yakın müteahhitleri zengin etmek için yapılan “Ali cengiz oyunlarını” Meclis’teki konuşmasında tek tek sıraladı.
Av. Kılıç, TBMM Genel Kurulu’nda, KİT Komisyonunun 2011-2016 yıllarını kapsayan TOKİ raporu üzerinde CHP Grubunun itirazları üzerine konuşma yaptı.
TOKİ'nin kuruluş amacı ve felsefesine bakıldığı zaman; Kurumun, evi olmayan orta ve dar gelirlilere sosyal konut yapmak amacıyla kurulduğunu ifade eden Av. Sevda Erdan Kılıç, bugün gelinen noktada maalesef bunun böyle olmadığını, TOKİ’nin rantın merkezi haline geldiğini bildirdi.
CHP’li Av. Kılıç, 1984 yılında kalite sembolü olup piyasadaki şirketlere örnek olarak gösterilen TOKİ’nin bugün kalitesizliğin sembolü haline geldiğini söyledi.
“Günümüzde TOKİ sayesinde kentler özelliğini yitirmiş, tarih boyunca kimlikleri olan bu şehirler adeta kimliksizleştirilmiş, şehirlerimiz, giriş ve çıkışlarına TOKİ'nin yaptığı çirkin, yüksek katlı binalar nedeniyle nefes alamaz hale gelmiştir.” diyen Av. Kılıç, TOKİ’nin, bugün amacı dışında sosyal konut yapmaktan çok hastane, köprü, iş merkezi, AVM yapma yoluna girdiğini vurguladı.
CHP İzmir Milletvekili Av. Kılıç, Meclis’teki konuşmasında şu hususları dile getirdi:
“TOKİ, AKP hükümetleri döneminde 70 milyar TL'nin üzerinde 5 binden fazla ihale gerçekleştirmiş ve bu dönemde müteahhit firmalara 50 milyar TL'nin üzerinde hak ediş ödemesi yapmıştır. Kamu İhale Kanunu'na 2003 yılında eklenen ve TOKİ'ye kamulaştırma, mülkiyet, arsa temini, imar işlemleri ve uygulama projesine ilişkin şartlar aranmaksızın ihale yapma yetkisi veren düzenlemeyle ilgili ciddi sorunlar yaşanmaktadır. TOKİ'ye verilen bu yetki, koordinasyonsuzca ve ihale sonrası ortaya çıkan sorunlar nedeniyle, Sayıştay raporlarında da gördüğümüz üzere önemli zararlara yol açmıştır.
Sayıştay’ın TOKİ'nin hesaplarına ilişkin raporlarında, mülkiyet, arsa temini ve uygulama projesi gibi süreçler tamamlanmadan yapılan ihaleler sebebiyle kamu zararına yol açan birçok örnek vardır. Örneğin, Tokat'ta hastane inşaatı için yapılan ihaleden sonra hastanenin yapılacağı bölgenin altından fay hattı çıkmıştır. Konya'da ise 32 derslikli okul yapımı için gerçekleştirilen ihaleden sonra aslında o alanda belediyenin zaten 2 adet okul yapmış olduğu ortaya çıkmıştır. Bunlar sadece birkaç örnektir.”
“Sayıştay ve KİT denetiminden kaçırıldı”
Av. Sevda Erdan Kılıç, bir diğer önemli konunun ise TOKİ'nin iştiraki olan Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi olduğunu belirtti.
Emlak Konut A.Ş.'nin gerçekleştirdiği birçok lüks konut projesinde satılan bağımsız bölümlere ilişkin tapu harçlarının satış bedeli üzerinden değil, arsa payı üzerinden ödendiği için kamunun gelir kaybına uğradığının ortaya çıktığını ifade eden Av. Kılıç, “İktidarın arsa, emlak rantı tezgahı haline getirdiği bu şirketin, Sayıştay denetiminden kaçırılmasının yolu ise 18 Kasım 2013'te yapılan bir halka arz operasyonuyla gerçekleşmiştir. Halka arz sonucunda TOKİ'nin ve kamunun hissesi yüzde 49,33'e düşmüş ve kamu payı yüzde 50'inin altına düştüğü için şirket, Sayıştay ve KİT Komisyonu denetim alanından çıkarılmıştır. Halka arzda Emlak Konut AŞ'nin yüzde 26,66 oranındaki hissesi 1,3 milyar TL bedelle borsadaki yatırımcılara satılmıştır ancak şirketin yeniden AKP Hükümetinin kontrolüne girmesini sağlamak amacıyla borsada işlem gören yüzde 2,73 oranındaki hissesi daha sonra geri alınmıştır. Sonuçta dolaylı olarak kamunun halen yüzde 50 hissesi bulunmaktadır. Buna rağmen şirketin yeniden Sayıştay ve KİT Komisyonu denetimine girmesi gerekirken, bu gerçekleştirilmemektedir.” ifadesini kullandı.
CHP İzmir Milletvekili Av. Kılıç, TBMM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında şu hususlara da değindi:
“Daha fazla usulsüzlük var mıdır? Tabii ki vardır. Emlak Konut AŞ'nin, az önce söylediğimiz gibi, 25,66 oranındaki hissesi 1,3 milyar TL bedelle yatırımcılara satılmıştır, yani şirketin yüzde 2,73 oranındaki hissesinin bedeli 138 milyon TL'dir. Ancak 18 Kasım 2013'te 138 milyon TL'ye satılan bu hisse yaklaşık 45-50 gün sonra 223 milyon TL'ye aynı şirket tarafından geri alınmıştır. Dolayısıyla 50 gün sonra şirket tam tamına 85 milyon TL zarara uğratılmıştır.
Hesaplar ortada. Bence elimizi vicdanımıza koyup dinlemeye devam edelim bu TOKİ'nin yaptıklarını. Peki, rant burada bitmiş midir? Hayır, bitmemiştir. TOKİ, denetimden çıktıktan sonra, bu şirkete çok değerli arsaları doğrudan satmıştır. Şirket, bu kamu malı olan arsaları, TOKİ'den devraldığı bedellerin çok üstünde fiyatlarla çeşitli firmalara, arsa karşılığı gelir paylaşımıyla peşkeş çekmiştir. TOKİ çok değerli arsaları düşük bedellerle Emlak Konut AŞ'ye devretmiş, şirket bu arsaları düşük paylar karşılığında çeşitli firmalara vermiş; sadece vermekle de kalmamış, daha inşaatına başlanmamış bağımsız bölümleri peşin parayla satın alıp o firmaların inşaat yatırımlarını da finanse etmiştir. TOKİ'de dönen dolapları, yolsuzlukları, rantı burada anlatmaya başlasam 10 dakika yetmez, saatler sürer ama saat bile çatlar benim anlattıklarım karşısında.”
CHP’li Av. Sevda Erdan Kılıç, TOKİ’nin evsizleri ev sahibi yapmak için kurulduğunu ama bugün gelinen noktada rantın merkezi haline geldiğini ifade etti.
“TOKİ’nin işleri yandaş şirketlere verildi”
“TOKİ zenginlere ev yapıp, fakirlerin evlerini başlarına yıkıp yandaş şirketleri de zenginleştirmiştir.” diyen Av. Kılıç, sözlerine şöyle devam etti:
“Peki, bu zenginleşme nasıl olmuştur? TOKİ'nin işlerinin büyük bir kısmı, 2000'li yıllarda kurulan firmalara verilmiştir. Bu şirketlerin kim olduğuna baktığımızda, tabii ki, tahmin edeceğiniz gibi hepsi yandaş firmalar çıkmıştır. İnşaat ve gayrimenkul sektörü darboğazdayken, inşaatçılar ve müteahhitler kan ağlıyorken, bazı firmaların karına kar katması hakikaten ibretlik bir durum. Peki, örnek vermek gerekirse... Bu örnekleri ben vermiyorum, Sayıştay veriyor; Sayıştay raporlarında var. Mesela ben çok merak ediyorum, bu Pasifik İnşaat kimin? Bu Tahincioğlu İnşaat kimin? Bu Makro İnşaat kimin? Bu firmaların diğer firmalardan farkı ne, özelliği ne? Yoksa saraylarda, yukarılarda akrabaları, eşleri dostları mı var? Yoksa TOKİ yukarıda dayısı olanları kollayıp onların para kazanmasını sağlayıp ‘işleri yolunda gitsin, dayısı olmayan batsın.’ diye mi düşünüyor?
Peki, şimdi, farklı bir açıdan da bakalım: TOKİ bu kadar ev, inşaat yapıyorken bakıyoruz, TOKİ'de bir memnuniyetsizlik oranı var yüzde 50'nin altında. TOKİ 46 bin davadan 26 binini kaybetmiş, bunun sonucunda da 165 milyon lira tazminat ödemiş. Bu davaları kaybetme sebepleri de usulsüz ihale, işleri teslim etmeme, işçi alacakları ve icra.”
CHP İzmir Milletvekili Av. Kılıç, TOKİ’yi iş güvenliği açısından da incelediklerini ve Kurum yönetiminin gözünde insan hayatının bir demir parçası kadar değeri olmadığını gördüklerini kaydetti.
“Vatandaş yoksulluktan kıvranırken, yandaşlara kamunun parası peşkeş çekiliyor”
TOKİ’nin gözünde insan hayatının bir değerinin olmadığını vurgulayan Av. Sevda Erdan Kılıç, sözlerini şöyle tamamladı:
“TOKİ'nin yaptığı konutlarda çalışırken birçok işçi hayatını kaybetmiş, iş kazasına uğramıştır. Şantiyelere bakalım dedik. Mesleki eğitimlerin tam olarak verilmediğini, iş elbisesi ve koruyucu araç gereçlerin temin edilmediğini, iş güvenliği açısından gerekli önlemlerin alınmadığını gördük. Bunu ben söylemiyorum, yine Sayıştay raporlarında var, bakıp okuyabilirsiniz.
Bu ülkede dar gelirliler, bırakın ev sahibi olmayı yiyecek ekmek bulamıyor; elektriğini, suyunu, doğal gazını ödeyemiyorken, vatandaş yoksulluktan kıvranırken sizler yandaş firmalara kamunun parasını, hepimizin vergisini peşkeş çekiyorsunuz TOKİ aracılığıyla. Tüm bu gerekçelerle parti grubumuzun yaptığı itirazlar da dikkate alınarak, ülkenin en büyük müteahhidi haline gelen TOKİ'nin ibra edilmemesi ve kurum yöneticilerinin yargı önüne çıkıp adaletin tecelli etmesi için tüm milletvekillerimizin elini vicdanına koyup oy kullanmalarını diliyorum.”
