“Bir felaket değil, zincirleme bir ihmalin sonucu”
Nisan ayında sıcaklıkların bazı bölgelerde -15 °C’ye kadar düştüğünü hatırlatan Rızvanoğlu, “Öncelikle zirai don kaybı yaşayan tüm çiftçilerimize ve üreticilerimize geçmiş olsun. Son günlerde yaşadığımız zirai don felaketi, sadece tarım sektörünü değil, hepimizi ilgilendiren çok büyük bir uyarı aslında. Bakın, Nisan ayında sıcaklıklar bazı bölgelerde eksi 15 dereceye kadar düştü. Bu, son 30 yılın en düşük değerlerinden biri. Başta kayısı olmak üzere, üzüm, incir, elma, erik, kiraz, fındık… birçok ürün ciddi şekilde zarar gördü. Ama mesele sadece bu yılın mahsulü değil — ağaçların fizyolojik yapısı da zarar gördü. Yani bu don olayı sadece bugünü değil, gelecek yılların verimini de riske attı. Maalesef, 2014’te yaşadığımız büyük don olayından sonra, tarım tarihimizin en büyük felaketlerinden birini yaşıyoruz. Bu artık sıradan bir hava olayı değil. Bu, iklim krizinin kapımızı çaldığını gösteren çok net bir uyarı! Ama asıl endişe verici olan şu: Bu sadece bu yıl yaşanmış bir felaket değil. Önümüzdeki yılların da benzer şekilde geçebileceğinin habercisi“ ifadelerini kullandı.
“74 yaşındaki çiftçi bile ‘Böylesini görmedim’ diyor”
Rızvanoğlu, bölgelerde yaptığı saha çalışmalarına da atıfta bulunarak, yaşananların üretici için ilk kez bu kadar yıkıcı olduğunu belirtti: “74 yaşındaki çiftçimiz ‘Hayatımda böyle bir afet görmedim’ diyor. Ama değerli arkadaşlar, bu bir doğal afet değil, bu bir siyasi ihmalin sonucudur. İklim krizi artık kapımızda değil, tarlamızın ortasında. Kuraklık, don, aşırı yağış… Bunlar artık olağanüstü değil, olağan hale geldi. Ama iktidar, hâlâ olağanüstü bir plansızlıkla hareket ediyor. Nerede bu ülkenin iklim uyum planı? Nerede erken uyarı sistemleri? Nerede ürününü kaybeden çiftçiyi ayakta tutacak finansal mekanizmalar? Cevap yok. Ne yazık ki hükümet, suskun değil; duyarsız. Krizin ortasında, üreticiyi yalnız bırakan bir sessizlik hâkim. Bakın, bu don olayı bize şunu gösterdi: Türkiye tarımı iklim krizine karşı savunmasız bırakılmıştır.”
“Çiftçi doğayla değil, devletin ihmaliyle savaşıyor”
Rızvanoğlu, özellikle TARSİM sisteminin dar kapsamını, desteklerin geç ulaşmasını ve üreticinin risk anında yalnız kalmasını da eleştirdi: “Evet, iklim krizi büyüyor. Ama asıl sorun şu: Biz bu krize rağmen hâlen eski düzenle, kırılgan ve günü kurtaran tarım politikalarıyla yol almaya çalışıyoruz. Oysa tarımda bilimsel öngörüye, güçlü altyapıya ve üreticiyi yalnız bırakmayan politikalara ihtiyaç var. Ama ne yazık ki sahada gördüğümüz tablo bambaşka: uyarı sistemleri yetersiz, üretici don riskiyle karşılaştığında çoğu zaman yalnız bırakılıyor. TARSİM kapsamı, birçok ürünü ya da bölgeyi yeterince kapsamıyor. Don zararı sonrası tespitler geç yapılıyor, destekler ise geç ve yetersiz ulaşıyor” dedi.
“Pansuman değil, köklü değişim lazım”
Rızvanoğlu açıklamasında sadece eleştirilerde bulunmakla kalmayıp, çözüm önerilerini de sıraladı. Tarımda iklim krizine dayanıklı bir yapı kurulması gerektiğini vurgulayan Rızvanoğlu, şu adımların atılmasını önerdi:
“İklim bu kadar değişken, bu kadar öngörülemez hale gelmişken; biz hâlâ tarımı geçici çözümlerle, pansuman politikalarla ayakta tutmaya çalışıyoruz. Oysa bu kriz, pansumanla değil, kökten bir değişimle yönetilebilir. Plansızlıkla, ihmalle, sadece günü kurtaran hesaplarla yönetilemez. Çünkü devletin görevi, felaketi seyretmek değil; felaket gelmeden önce hazırlık yapmaktır, korumaktır, güçlendirmektir. Bugün yaşadığımız zarar, sadece doğanın değil; ihmaller zincirinin bir sonucudur.
Biz diyoruz ki: Erken uyarı sistemleri kurulmalı, iklim krizine uyum için destek fonları oluşturulmalı, borçlar ertelenmeli, uygun krediler sağlanmalı, sigorta yaygınlaştırılmalı, tazminatlar hızla ödenmeli.”
“Bir kez kaderine terk edilen çiftçi, o toprağa bir daha dönmez”
Açıklamasının sonunda iktidara bir uyarı daha yönelten Rızvanoğlu, çiftçiye sahip çıkılmazsa tarımın geleceğinin tehlikeye atılacağını söyledi: “Aksi halde donan yalnızca meyve-sebze değil; bu ülkenin tarım geleceği olur. Ve unutmayın: Bir kez kaderine terk edilen çiftçi, o toprağa bir daha dönmez!”
