AYM, KHK’lerle ilgili kararının gerekçesini, “Anayasa’ya aykırı olduğunun ileri sürülmesi, anayasal denetime tabi tutulmaları için yeterli değildir’’ olarak açıkladı. Kaynak: NURCAN GÖKDEMİR / BirGün Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), CHP’nin OHAL kapsamında çıkartılan 668 ve 669 sayılı KHK'lerin iptali istemiyle yaptığı başvuruyu ret gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı. Yasaların Anayasa’ya uygunluğunu denetlemekle görevi olan Anayasa Mahkemesi, Anayasa’nın "... olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasa'ya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'nde dava açılamaz" hükmünü anımsatarak, yargısal denetim yapamayacağını ifade etti. 'OHAL keyfi yönetim değil' Kararda, iç karışıklık, ayaklanma, savaş tehlikesinin baş göstermesi, savaş hâli, doğal afet, ağır ekonomik bunalım gibi devletin ve toplumun güvenliğini büyük ölçüde sarsan durumlarla karşılaşıldığında olağanüstü yönetimlerin benimsenebileceği savunuldu. Olağanüstü yönetimlerin kaynağını Anayasa’da bulduğu, anayasal kurallara göre yürürlüğe konulan, yasama ve yargı organlarının denetiminde varlıklarını sürdüren rejimler olduğu ifade edilerek, "Olağanüstü hal, yürütme organına önemli yetkiler vermesine, hak ve özgürlükleri de önemli ölçüde sınırlandırmasına karşın sonuçta hukuki bir rejimdir" görüşü ileri sürüldü. 'İçtihat değiştirilebilir' CHP’nin 1991’de mahkemenin o dönemde yayımlanan KHK’lerin Anayasa’ya uygunluğunu denetlediğini anımsatması ile ilgili olarak da mahkeme, bir konuda karar verirken, aynı konuda daha önce verdiği kararları da değerlendirdiği saptaması yaptı. Bu yapılırken içtihat istikrarı ile içtihadın değiştirilmesi ve geliştirilmesi ihtiyacı arasındaki hassas dengenin dikkate alındığı da vurgulandı. Mahkemenin, içtihat değiştirirken önceki kararlardan ayrılma nedenini açıklaması ve yeni görüşünü temellendirmesi gerektiği ifade edilerek, 1991’de verilen kararda, o düzenlemeyi olağan dönem KHK'si olduğunu değerlendirip yargı denetimine konu yaptığı anımsatıldı. 'Anayasa’ya aykırılık yeterli değil' Olağanüstü hal KHK'lerin Anayasa'ya aykırı düzenlemeler içerdiğinin ileri sürülmesinin, Anayasa'ya uygunluk denetimi için yeterli olmadığı da savunulan gerekçede, ayrıca bu konuda yetkilerinin de bulunmadığı ifade edildi. Gerekçede, OHAL KHK'lerinin Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenebilmesi için bu yöndeki bir anayasal yetkinin açıkça tanınması gerektiği kaydedildi. Bu yetki olmamasına karşın AYM’nin yapması istenilen yargısal denetimin, hiçbir kimse veya organın kaynağını Anayasa'dan almayan bir devlet yetkisi kullanamayacağına ilişkin Anayasa hükmüne aykırı olacağı belirtildi.