İstanbul Milletvekili Gülay Yedekçi TBMM'ye verdiği önergede, Türkiye'de yaşayan milyonlarca emeklinin açlık sınırının altında olduğunu, 11 milyon emeklinin yüzde 75’inin açlık sınırında yaşamını devam ettirdiğini ve yoksulluk sınırı 4700 lira iken emeklilerimizin 1200 lira ile yaşam mücadelesi verdiğini belirtti. Yedekçi, geçimini zor sağlayan emekli vatandaşların ödemekte zorlandıkları yüksek elektrik faturalarında indirim yapılmasını, indirim yapılacak kısmın dışında kalan tutarın ise devlet tarafından karşılanmasını talep etti. Önergenin Tam Metni:

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Yılbaşında yapılan zamlar arasında elektrik de vardır. Elektrik faturalarında daha önce ayrı ayrı gözüken kayıp-kaçak, iletim ve sayaç okuma bedeli, dağıtım bedeli altında alınmaktaydı. Elektrik Piyasası Yasasının geçici 18. Maddesinde “kayıp-kaçak oranı yüksek bölgelerdeki bu oranların ülke ortalamasının altına düşürülmesinin amaçlandığı” vurgulanmıştır. Ancak, bu kayıp-kaçak oranını düşürmeye değil, kayıp-kaçak oranı yüksek şirketleri bazı teknik ve idari yükümlülüklerden muaf tutmaya yönelik olduğu aşikârdır.    Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), kayıp ve kaçağı yüksek şirketleri kollayan ve kullanıcıların aleyhine hükümler içeren yönetmeliğe dava açmıştır. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) yetkilileri,  yeni faturalarda vatandaşın en çok kafasını karıştıran kalemin dağıtım bedeli olduğunu, ocak ayı faturalarına göre aralık ayındaki dağıtım bedelinde büyük bir artış meydana geldiğini söylemektedirler. EMO yetkilileri “Tek tek kayıp ve kaçak bedelinde yapılan artışı, eski mevzuattaki tanımına göre dağıtım bedelindeki artışı, iletim bedelindeki artışı, sayaç okumada yapılan artışı hesaplamak mümkün değildir demişlerdir. Ülkede güvenlik nedeniyle girilmeyecek yerlerin olduğu söylenerek ve güvenlik gerekçesiyle kaçak kontrolünün yapılamadığı, bu kayıp-kaçak kontrollerinin de özel şirketler tarafından tespit edilmesinin hakkaniyete uygun olup olmadığı tartışmalıdır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), bugüne kadar elektrik faturasında yer alan kalemleri (aktif enerji, kayıp-kaçak- dağıtım, iletim vs.) ayrı ayrı onaylıyor, yayınlıyor ve faturalarda gösterilmesini zorunlu tutuyordu. Ancak başta kayıp-kaçak gibi bazı bedellere yönelik tepkiler ve açılan davalar sonucu, bu bedeller artık faturalarda gösterilmemektedir. Yeni yapılan zamlar, faturadaki bu gizlemeler nedeniyle hesaplanamamıştır. İlgili kurumlardan aldığımız bilgiye göre; 1 Ekim 2015-1 Ocak 2016 tarihli faturalarda iletim bedelinin birim maliyeti 0.95 kuruş, dağıtım bedeli 4.005 kuruş, sayaç okuma bedeli ise kilovat saat başına değil fatura başına 59,2 kuruştur. Bu üç kalemle birlikte, ocak ayından önce elektrik maliyetine dâhil edilen 5,52 kuruşluk kayıp-kaçak bedeli de bu kez dağıtım bedeline eklenmiştir. Bunların tümünün 1 Ekim 2015’ten itibaren geçerli olan tarifedeki toplamı 10.761 kuruş. Ocak 2016 faturasında artık tek tek gösterilmeyerek, yalnızca dağıtım bedeli olarak belirtilen bu dört kalemin toplamı ise 11.841 kuruştur. Yeni tanımıyla dağıtım bedeli adı altında toplu artış hesap edildiğinde, bu zam oranı yüzde 10,4 olmuştur. 1 Ekim 2015-1 Ocak 2016 tarihleri arasında geçerli olan eski tarifede, kayıp-kaçak bedeli dâhil olmak üzere elektrik birim maliyeti olarak faturalara 25.37 kuruş, “Kilovat saat başına 5.52 kuruşluk kayıp-kaçak bedeli çıkarıldığında, gerçek elektrik maliyeti 20.578 kuruştu. Bu bedele perakende satış hizmet bedeli dahil edildiğinden, gerçek artış oranlarını bulabilmek için 1 Ekim 2015-1 Ocak 2016 tarifesinde 0.72 kuruş olarak yer alan perakende satış hizmet bedelini eklememiz gerlidir. Böylece yeni tarifede, birim fiyatlar bölümünde ‘tek zaman’ (çok zamanlı tarife uygulanmayanlar için) ibaresinin karşısında yazan elektrik birim fiyatı, ocak ayı öncesinde 20.578 kuruş iken, ocakta yüzde 3,7 zam görerek 21.343 kuruşa yükselmiştir. Türkiye’deki yaklaşık 38 milyon elektrik abonesi zamlanan faturalarını, Ocak 2016’da aldılar. Vatandaş elektrik faturalarında artık bazı ayrıntıları görememektedir. Elektrik faturalarında yapılan bir değişiklikle iletim bedeli, kayıp-kaçak bedeli, sayaç okuma bedeli ve dağıtım bedeli toplanarak, tek bir kalem olarak gösterilmeye başlanmış ve tüketicilerin kafalarının karışmasına ve tepkisine neden olmuştur. Hayatlarının en verimli ve dinamik çağlarını devletine hizmet ederek geçiren emekliler, emeklilik dönemleri geldiğinde refah içinde bir hayat sürememektedirler. Ülkemizin kalkınmasında hizmetler yapan emeklilerimize en iyi hayat şartlarını sağlamak Sosyal Devlet anlayışının da bir gereğidir. Türkiye'de yaklaşık 11 milyon emekli var. Emeklilerin büyük bir kısmı dar gelirli ve maaşlarının önemli bir bölümüyle gıda, kira, ulaşım, su, elektrik ve doğal gaz gibi faturaları ödüyorlar. Ülkemizde yaşayan milyonlarca emekli açlık sınırının altındadır. 11 milyon emeklinin yüzde 75’i açlık sınırında yaşamını devam ettirmektedir. Yoksulluk sınırı 4700 lira iken emeklilerimiz 1200 lira ile yaşam mücadelesi vermektedir. Geçinmek için çok zorlanan emeklilerimizin ödemekte zorlandıkları yüksek elektrik faturalarında indirim yapılması, indirim yapılacak kısmın dışında kalan tutarın devlet tarafından karşılanması amacıyla Anayasa’nın 98 inci ve TBMM İçtüzüğünün 104 üncü ve 105 inci maddeleri gereği, Meclis araştırması açılmasını arz ederiz. Saygılarımla. Yrd. Doç. Dr. Gülay YEDEKCİ / İstanbul Milletvekili