“PROTESTOLAR NEDENİYLE GÖZALTINA ALINDILAR”
“Fransa’da yasalar barışçıl protestoculara baskı uygulamak için silah gibi kullanıldı” başlığı ile bugün yayımlanan rapor, COVID-19 karantinası sonrasında protestolara getirilen genel yasağın orantısız olduğunu ve binlerce kişiye haksız para cezaları verilmesiyle sonuçlandığını ortaya koyuyor. Rapor ayrıca pandemiden uzun süre önce, 2018 sonlarında başlayan ve Fransa’nın dört bir yanında gerçekleştirilen protestolar sırasında muğlak yasalarla hedef alınan kişiler arasında ilk yardım görevlilerinin, gazetecilerin ve insan hakları gözlemcilerinin de yer aldığını anımsatıyor.
Uluslararası Af Örgütü Avrupa Araştırmacısı Marco Perolini konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Fransa’da karantina sonrası protestolara getirilen orantısız kısıtlamalar, barışçıl protestocuların polis ve yargı sistemi tarafından saldırıya uğradığı kaygı verici eğilimin devamıdır. İnsanlar balon uçurduğu veya pankart taşıdığı için gözaltına alındığında, bu durum, hukuka uygun protestolar üzerinde caydırıcı bir etki yapar. Fransa’da karantina sonrası protestolara getirilen orantısız kısıtlamalar, barışçıl protestocuların polis ve yargı sistemi tarafından saldırıya uğradığı kaygı verici eğilimin devamıdır. İnsanlar balon uçurduğu veya pankart taşıdığı için gözaltına alındığında, bu durum, hukuka uygun protestolar üzerinde caydırıcı bir etki yapar. "Binlerce kişi, suç olarak değerlendirilmemesi gereken barışçıl eylemler nedeniyle para cezalarına mahkum edildi, gözaltında alındı, tutuklandı ve yargılandı. Barışçıl protestolar COVID-19 dönemindeki aşırı sert yetkilerle yasaklandı ve yüzlerce barışçıl protestocuya para cezaları verildi" dedi.
FRANSA’DA KİTLESEL GÖSTERİLER SON YILLARDA ARTTI
Son yıllarda Fransa’da, Sarı Yelekliler, iklim acil durumuna karşı adım atılması talebiyle sokağa çıkanlar, sosyal adalet talebiyle düzenlenen gösteriler ve ABD’de George Floyd’un öldürülmesinin ardından polis teşkilatındaki cezasızlığa ve ırkçılığa karşı düzenlenen protestolar gibi birçok kitlesel protesto gerçekleştirildi.
“MUĞLAK YASALAR PROTESTOCULARI CEZALANDIRMAK İÇİN KULLANILDI”
Kasım 2018 ile Temmuz 2019 arasında 11 bin 203 Sarı Yelekliler protestocusu resmi bir suçlama yöneltilmeden gözaltına alındı. Bu protestocular, suç oluşturmaması gereken eylemler nedeniyle tutuklandı ve yargılandı. 2018 ve 2019’da protestocular da dahil 40 binin üzerine kişi muğlak yasalar çerçevesinde mahkum edildi.
“Kamu görevlilerini aşağılamak,” “şiddet içeren eylemler gerçekleştirmek amacıyla bir gruba katılmak” ve “önceden bildirme zorunluluklarına uymadan protesto düzenlemek” gibi suçlar da buna dahildi.
Raporda altı çizilen bazı örnekler ise şöyle:
Sendika yöneticisi Frédéric, barışçıl faaliyetleri nedeniyle son iki yıl içinde defalarca gözaltına alındı, yargılandı ve yetkililerin ‘yasaklı protesto’ olarak değerlendirdiği protestolara katıldığı gerekçesiyle beş kez para cezasına mahkum edildi.
Gazeteci olan Brice, Nisan 2019’da Paris’teki Sarı Yelekliler protestolarını görüntülediği sırada gözaltına alındı, resmi bir suçlama olmadan 24 saat gözaltında tutuldu ve sonrasında “şiddet,” “yüzünü kapatmak” ve “şiddet içeren eylemlere hazırlık yapmak” ile suçlandı. Uluslararası Af Örgütü’ne yaptığı açıklamada, “Ben bir gazeteciyim ve aleyhimde hiçbir kanıt yoktu. Hal böyleyken savcılığın hakkımda üç ay hapis cezası istemesini son derece gülünç buldum” diyen Brice, daha sonra suçlamalardan beraat etti.
20 BİN 280 KİŞİYE “KAMU GÖREVLİLERİNİ AŞAĞILAMA” CEZASI
2019'da protestocuların da aralarında bulunduğu 20 bin 280 kişi "kamu görevlilerini aşağılamak" suçundan mahkum edildi. Muğlak şekilde tanımlanmış olan bu suç, “bir kamu görevlisinin kişisel haysiyetini veya hak ettiği saygıyı olumsuz etkilediği” varsayılan her eylemi kapsıyor ve bir yıla kadar hapis cezası ile 15 bin Euro’ya kadar para cezası öngörüyor.
Mayıs 2019’da Narbonne kentinde polis şiddetine karşı düzenlenen bir protestoda dört protestocu, üzerinde “İnci çiçeğine evet, plastik mermilere hayır” yazan bir pankart açtıkları gerekçesiyle aşağılama suçundan ikaz edildi.
Marsilya’da bir protesto sırasında bir kadına copuyla vurmak üzere olan bir polis memuruna küfreden bir kişi dövüldü, 24 saat gözaltında tutuldu, polisi aşağılamaktan suçlu bulundu ve 900 Euro para cezasına mahkum edildi. Ayrıca, polis memurlarına karşı hiçbir eylemde bulunmamasına rağmen memura verdiği zararlardan ötürü 1.000 Euro para cezası ödemek zorunda kaldı.
ULUSLARARASI AF ÖRGÜTÜ: GÖSTERİLERDE YÜZ KAPATMA YASAĞI GÖZDEN GEÇİRİLSİN
Rapora göre, polisin biber gazı, plastik mermi ve göz yaşartıcı gaz mermisi kullanımındaki sert artış karşısında protestocular da gittikçe artan şekilde maske, baret ve koruyucu gözlükler kullanmaya başladı. Nisan 2019’da protestolarda yüzün kapatılmasına yönelik çıkartılan yasa ile gösterilerde yüzünü kapatan malzemeler kullananlar için 15 bin Euro’ya kadar para cezası ile bir yıla kadar hapis cezası öngörüldüğü hatıtılatılan raporda, “Yüzü kapatan ürünlerin mevcut durumda COVID-19’a karşı gerekli bir tedbir olduğu göz önünde bulundurulmalı ve bu tür ürünlerin kamusal toplantılarda kullanılmasını yasaklayan yasa acilen gözden geçirilmelidir” ifadelerine yer verildi.
MACRON’A BARIŞÇIL PROTESTOLARA SAYGI ÇAĞRISI
Uluslararası Af Örgütü, raporun sonuç bölümünde, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'u barışçıl protesto hakkına saygıya çağırmıştı.
