Fiyat artışları nedeniyle geçen yıl “terörist” ilan edilen patetes ve kuru soğan ihracatı izne bağlandı.
Ticaret Bakanlığı’nın Resmi Gazete’de yayınlanan tebliği ile İhracı Ön İzne Bağlı Mallar Listesine kuru soğan ile tohumluk olmayan taze ve soğutulmuş patates de eklendi.
Geçen yıl aşırı fiyat artışları yaşanan bu yıl iç piyasada fiyatlar düşmüştü. Geçen yıl 1 milyon 900 bin ton olan soğan üretiminin bu yıl 2 milyon 200 bin tona çıktığı tahmin ediliyor. İç piyasada fiyatları 65 kuruşa kadar düşerken, ihracatla birlikte fiyatlar yeniden 1.5, 2 liraya kadar çıktı.
Özellikle Hindistan ve Bangladeş gibi ülkelerde bu yıl ciddi bir soğan krizi yaşandığı için soğan talebi geliyordu. Fiyatların yükselmeye başlaması ile birlikte Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğle Kuru soğan ile taze ve soğutulmuş patates ihracatı ön izne bağlı mallar listesine alındı.
CHP Mersin Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Cengiz Gökçel, kısa süre önce Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin yanıtlaması istemiyle TBMM’ye veridği sonu önergesinde, soğan ihracatının engellendiğini belirtmişti.
Üretici hallerinde soğan fiyatlarının düşmesine karşın Güney Asya ülkelerinin soğan talebi gelmesi üzerine fiyatın 2 liraya yükseldiğini anlatan Gökçel, ihracatın yasal belge gösterilmesine rağmen engellendiğini kaydetmişti.
CHP’li Vekil, soğan fiyatlarının oluşmaya başladığı dönemde ihracat yasağı söylentisiyle soğan fiyatlarındaki manipülasyona dikkat çekmişti.
İHRACATI BAZI FİRMALAR MI ENGELLİYOR?
CHP’li Gökçel önergesinde şöyle demişti:
“İhracat, çiftçinin de kazanabileceği fiyatların oluşmasını sağlıyor. Bu sene soğan fiyatları üretici hallerinde 1 liraya kadar düştü. Bu fiyat hemen hemen dekara 5 ton verim alan üreticinin maliyetine denk. Hindistan başta olmak üzere Güney Asya ülkelerinden gelen taleple soğan fiyatları yükselmeye başlamıştı.
Çiftçi tam nefes alacakken ihracat yasağı söz konusu oldu. Ancak bunun mevzuata göre engellendiğine yönelik ciddi şüpheler söz konusu. Fiyatların üretici lehine oluşması birilerini rahatsız etmiş olabilir. Ancak fiyat istikrarsızlığına karşı üreticimizi korumak zorundayız.”
GÖKÇEL’İN SORULARI
-Üreticinin veya dış ticareti gerçekleştirecek aracının soğan ihracatı konusunda önceden beyan vermesi gerekmekte midir? Yasal dayanağı nedir?
-Soğan ihracatı konusunda ilgili yerlere başvuran yasal bir gerekçe sunulmaksızın fiilen engellendiğine yönelik Bakanlığınıza kaç şikayet ulaşmıştır?
-2018 ve 2019 yıllarında Toprak Mahsulleri Ofisi hangi kişi veya firmalardan, kaç dolar/ton maliyetle ithal soğan almıştır?
-Yıllara göre ayrıca belirtilmek üzere; 2018, 2019 ve 2020 yılları için hangi kişi veya firmalara soğan ihracatı izni verilmiştir?
-2018 ve 2019 yıllarında hangi kişi veya firmalara ait ne miktarda soğanın ihracatı engellenmiştir? Engellenme sebepleri nelerdir?
-Yerli üreticinin korunması ve planlı üretime geçilmesi konusunda çalışmalarınız var mıdır? Varsa ne aşamadadır?
-2019 sonu itibarıyla TMO’nun depolarında kaç ton kuru soğan bulunmaktadır? Bunların ne kadarı yerli üretim, ne kadarı ithaldir?
-2020 yılında iç piyasada tüketilmek üzere soğan ithalatı yapılmasını öngörmekte misiniz?
