Sayıştay raporlarına göre, Ziraat Bankası aracılığıyla tarım kooperatiflere verilen kredilerin kooperatif ve ortaklarının borçlarının ayrı ayrı izleneceğinin öngörülmesine rağmen, Tarım ve Orman Bakanlığı; Ziraat Bankası kredi ve kredi dönüşlerinin muhasebesini tutmadı.
Raporda, bugüne kadar Ziraat Bankası aracılığıyla, hangi kooperatiflere ne şartlarda kredi verildiği bilgileri ve verilen bu kredilerin geri dönüşlerine ilişkin yeterli veriye ulaşılamadığı belirtildi.
Sayıştay, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Kredilerden yapılan tahsilatlar; anapara, kredi faizleri ve gecikme cezalarını da içermektedir. Bankaca tahsilatların ayrıntısına ilişkin bir bildirimde bulunulmaması, Bakanlıkça da bu ayrıntıların talep edilmemesi nedeniyle verilen kredilerden alacaklar ve yapılan tahsilatlar niteliklerine uygun hesaplara yansıtılamamakta ve izlenememektedir.”
Tarım Reformu Genel Müdürlüğü verilerine göre; bakanlık tarafından 1990-2017 yılları arasında 1739 kooperatife toplam 1.238.898.530 TL kredi verildiği, 1343 kooperatifin yapılandırmaya gittiği, 2020 yılı içinde 33.836.605,30 TL tahsilat yapıldığı ifade edildi. Ancak bu kayıtlar bakanlık tarafından tutulmadığı için kooperatiflerden alacak miktarının daha fazla olacağı belirtildi.
Öte yandan, raporda; çiftçilerin, fark ödemesi desteğinde kullandıkları müstahsil makbuzlarının "sahte belge" olduğu gerekçesiyle destek ödemelerinin geri alındığı, bu işlemin iptali amacıyla açılan birçok davanın Tarım ve Orman Bakanlığı aleyhine sonuçlandığı bulgusuna yer verildi.
Raporda; Mardin, Diyarbakır ve Şanlıurfa’da 2014-2020 yılları arasındaki fark ödemeleri iadesine ilişkin 9160 dava açıldığı, bunlardan 5987 davanın sonuçlandırıldığı; 3173 davanın sürdüğü belirtildi. Yargılama giderlerinin Mardin, Diyarbakır ve Şanlıurfa’da toplam 5.998.950,99 TL masraf çıkarıldığı belirlendi.
