''İstanbullular depremden çok korkuyorlar haliyle hepimiz gibi ama ne yazık ki korkuların karşılığını tam olarak yerine getirmiyorlar" diyen AKUT Arama Kurtama Derneği kurucularından Nasuh Mahruki, şu değerlendirmeleri yaptı:
''BİZİ YAKIN BİR GELECEKTE YIKICI BİR DEPREM BEKLİYOR''
Biz biraz günlük yaşayan bir toplumuz biraz da kaderci bir toplumuz, yani bugünü atlattık ya yarına Allah kerim diyoruz ama deprem sonuçta geliyor işte İzmir’de geldi İstanbul’da gelecek. Hatta 17 Ağustos’tan sonra da artı eksi 30 yıl diye bekleniyordu, şimdi 15 yıla kadar indi. Belki 10 yıl bile olabilir. Kandilli Rasathanesi’nin müdürü bunu yakın bir gelecekte yeniden bir deprem bekliyoruz diye söylüyor. Yakın bir gelecekten ne anlarsanız artık onu anlayacaksınız. Dolayısıyla gerçekten bizi yakın bir gelecekte yıkıcı bir deprem bekliyor ve bizim bütün gücümüzle bu depreme hazırlanmamız lazım.
''AĞIR HASAR BEKLENEN 48 BİN BİNA EN ÖNCELİKLİ MESELEMİZ''
En son İBB’nin yaptığı modelde 48 bin ağır hasarlı bina bekleniyor. Sanırım İstanbul’da bir milyon üç yüz bin konut var. Bunların 800 bin kadarı 1999 öncesi yapılmış. Bunlardan 48 bininden korkuyoruz. Ayrıca hafif ve orta hasarlar meydana gelecek. Onlardan korkmuyoruz. Çünkü onlar enkaza dönüşmüyor ve insanları enkaz altında bırakmıyor, kimseyi öldürmüyor. Bu 48 bin bina en öncelikli meselemiz olmalı. Bütün ilçe belediyelerinin de büyükşehir belediyesinin de işini gücünü buraya odaklaması ve o bir milyon üç yüz bin konutluk bina stoku arasında 48 bin 50 bin binayı ayıklaması ve o binalarda hiç kimsenin yaşamasına müsaade etmemesi gerekiyor. Bunu yaparsak zaten depremden korkmamıza gerek yok çünkü zaten hiçbirimiz enkaz altında kalmayacağız. Bununla ilgili çalışmalara şu anda odaklanmak lazım.
''BAKTIĞIMIZDA İÇİNDEN ÇIKILMAZ BİR FOTOĞRAF BU''
Muhtemel İstanbul depreminde yaklaşık 200 bin ağır ve orta hasarlı binamız olacak. 17 Ağustos’takinden daha kötü bir tablo. Baktığımızda içinden çıkılmaz bir fotoğraf bu. 20 milyon insan yaşıyor bu şehirde. İstanbul Türkiye’nin coğrafi olarak 140’ta biri ama nüfusun 4’te 1’ini taşıyor. Bir de 3-4 milyon mülteci var. Bambaşka bir problem. Bu kadar çok mülteciyle böyle bir kitlesel afet yaşamak. Dolayısıyla sorun büyük ama dediğim gibi o 50 bin ağır hasarlı olacak binaya odaklandığımız taktirde can kayıplarını inanılmaz ölçüde aşağıya çekebiliriz. Yani 50 bini 40 bine düşürsek 10 bin tane daha az enkazla, ağır hasarlı binanın altında mahsur kalmış depremzedeyle uğraşırız.
''ÇÜRÜK RAPORU OLAN BİNALARDA İNSANLAR OTURAMAMALI''
İzmir’de Bayraklı ’da yıkılan 17 enkazdan bir tanesinin sahibi zamanında test yaptırmış ve çürük raporu almış, buna rağmen binasında oturmaya devam edebilmiş. Bu ciddi bir sistemik problem. Siz normalde arabanızın muayenesini yaptırmazsanız trafik polisi yakaladığı anda arabayı bağlıyor, 'Kullanamazsın' diyor. Çünkü risk yaratıyorsun. Kaç katlı bina, içinde kaç insan yaşıyor ve çürük raporu var. Sistem o çürük raporunu gördüğü andan itibaren o binada insanların yaşamasına müsaade etmemeli. Çürük raporu olan binada insanlar oturamamalı ama Türkiye’de oturabiliyor. Çünkü çok ciddi bir yetki ve sorumluluk karmaşası var.
''AĞIR HASAR BEKLENEN BİNALARI TESPİT EDER VE BOŞALTIRSAK BU İŞİ ÇÖZERİZ''
Yerel yönetimlerin elinde böyle bir yetki yok. 'Çürük raporu var, boşalt kardeşim' diyemiyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı diyebiliyor, ama o da pek bakmak istemiyor. Çünkü eline yapışacak. Çünkü çürük raporunu gördüğü anda harekete geçmesi lazım.Yani herkes mış gibi yapıp böyle görmezden gelip bir şekilde idare etmeye çalışıyor ama deprem öyle bir şey değil. Enkaz olduğu andan itibaren iş bambaşka bir yere dönüyor. Hayatta kalma mücadelesine dönüyor. Buraya gelmeden çözmemiz lazım bunu. O 48 bin binayı tespit eder ve boşaltırsak bu işi çözeriz.
''İNSANLAR TABUT GİBİ BİNALARDAN KURTARILMAYI BEKLİYORLAR''
Ne yapabiliriz mesela? Bir öneride de bulunayım bununla alakalı: Şu anda bu kentsel dönüşüm rantsal dönüşüme dönüştürülmüş durumda. Her tarafta inanılmaz derecede çok bina var. Ama ekonomi sıkıntıya girdiği için şu anda kimse ne daire alabiliyor ne evini değiştirebiliyor. Boş duruyor o binalar. Bu 48-50 bin binada yaşayan insanlar ilçe ilçe mahalle mahalle tespit edilebilir. Her belediye bunun çalışmasını yapabilir, birçoğu da yaptı aslında. Bu binaların en azından yarısını biliyoruzdur. Bildiğimiz binalarda yaşayan insanları hemen oradan çıkartıp bu boş binalara bir anlaşmayla yerleştirebiliriz. İnsanlar tabut gibi binalardan kurtarılmayı bekliyorlar.
Bunu yaparsak can kaybımız zaten olmayacak. Maddi kayıplarımız tabii ki olacaktır işte fabrikalarımız hasar görecektir, işletmelerimiz hasar görecektir ama önemli olan can kaybı çünkü onun geri dönüşü yok.
''TOPLANMA ALANLARINA AVM, REZİDANS YAPILDI''
Bir önceki hükümet tarafından 490 tane toplanma alanı ilan edilmişti. Fakat şimdiki hükümet o alanları imara açtı. AVM, rezidans koca koca binalar yapıldı. Çoğu da boş muhtemelen şu anda.
''İSTANBUL'UN NÜFUSUNU AZALTACAK POLİTİKALAR GELİŞTİRİLMELİ''
Biz bu şehirde neden 20 milyon insan yaşıyoruz, neden 3-4 milyon mülteciyle yaşıyoruz? Bu müthiş büyük bir problem çünkü afetlere hazırlanamıyoruz, depreme hazırlanamıyoruz. Trafikte insanlar günde üç saat harcıyor. Vücudumuzda stres biriktiriyor, daha erken yaşlanıyor ve sağlığımızı yitiriyoruz.
İstanbul’u depreme hazırlamak istiyorsak samimi bir şekilde yapacağımız birkaç tane şey var: Bunlardan en önemlisi nüfusunu azaltacak politikalar geliştirmek. Hiç zor bir şey değil. Şu anda Türkiye nüfusunun yüzde 80’i, 31 tane büyük şehre odaklanmış durumda, geri kalan 50 şehir yüzde 20’yi taşıyor. İstanbul tek başına yüzde 20 taşıyor. Bu büyük şehirler inanılmaz bir nüfus baskısıyla yaşıyorlar ve kentin dokusu büyük hasar görüyor.
''ÇÖZÜM ANADOLU’DA''
Çözüm Anadolu’da. Anadolu’da yeni cazibe merkezleri kuracaksınız. Bugünkü teknolojiyle bu çok kolay. Anadolu’da, nüfus 1’le 3 milyon arasında olacak şekilde tamamen sıfırdan yeni bir yeni kentler kurmak lazım. Bir bölgede mesela hayvancılık o zaman onun türevleriyle ilgili bir organize sanayi bölgesi ve oradaki şehirde o alanda çalışacak insanların bir arada bulunabileceği dört beş tane şehir kurulsa bu nüfus baskısı oraya rahatlıkla kayabilir. Doğduğu yerde insanların karnı da doysun.
''KANAL İSTANBUL'U YAPACAK PARAMIZ VARSA, İSTANBUL'U DEPREME HAZIRLAYALIM''
Kanal İstanbul’u yapacak kadar paramız varsa İstanbul’u depreme hazır hale getirelim. İnsanlar insanca yaşama imkanları bulsunlar. Hiç kimse bu nüfusla İstanbul’u bu depreme hazır hale getiremez. Çünkü eşyanın tabiatına aykırı.
''TÜRKİYE ARAMA KURTARMA EKİBİ KONUSUNDA ÇOK ZAYIF, SAHİPSİZ DEĞİL''
Türkiye 17 ağustos depremindeki gibi arama kurtarma ekibi konusunda çok zayıf, sahipsiz değil. İzmir depreminde bile 6 bin personel gitti. Bin 700 kurtarmacı bölgeye ulaştı. AFAD 40 tane birliğinden ekip getirdi. Dolayısıyla rakamlar artık ciddi yüksek. 17 Ağustosta sadece 220 kişiydik. Şu anda bu sayısı çok bambaşka bir yerlerde. Bu sorun tabii ki böyle çözülmez. 50 bin tane enkaza 20 bin tane kurtarmacın olsa ne olur? Bir tane enkaza bir kişi bile düşmüyor. Binalarımızı sağlam yapacağız. Birinci kural bu ama daha acil ve öncelikli olan bu bahsettiğim 48 bin tane ağır hasarlı riskli olan binaları derhal hemen şimdi bugün yarın tespit edip o insanları o binalardan çıkaracağız. Çıkartamadığımız taktirde göz göre onların yıkıcı bir depremde enkaz altında kalmasına göz yumuyoruz demektir.
(Anka)
