TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, Sağlık Bakanlığı ile bağlı kuruluşların 2021 bütçesini görüşmek üzere toplandı. CHP’li komisyon üyeleri ve milletvekilleri, salgın döneminde sağlık çalışanlarının çalışma koşullarına dikkat çeken “Tükendik. COVİD-19 sağlık çalışanları için meslek hastalığı kabul edilsin” yazılı dövizler ile toplantıya katıldı.
Toplantı, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın sunumu ile başladı. Bakan Koca, sunumunun çok az bir bölümünde COVİD-19 salgınına yer verdi. Vaka sayıları hakkındaki tartışmalara girmeyen Koca, yeni dönemde alınacak tedbirler hakkında da bilgi paylaşmadı. COVİD-19’un mali yükü ve harcamalarına da değinmeyen Koca, Türkiye’ye aşının getirilmesi için bir planlamadan da söz etmedi.
“HASSASİYET GÖSTERİLMEZSE YENİ TEDBİRLER KAÇINILMAZ”
Koca, verilen kısa arada basın mensuplarının alınacak yeni tedbirler hakkındaki sorusu üzerine şu yanıtı verdi:
“Alınacak tedbirler pandeminin seyriyle, o aldığımız tedbirler sonuçlarıyla birlikte daha önce nisan ayında pandeminin birinci döneminde yaşadığımız gibi yine değerlendirilmiş oldu. Dolayısıyla şu dönemde bizim yapmamız gereken 83 milyon vatandaşımızın alınan tedbirler ve özellikle dün alınan tedbirler konusunda hassasiyet göstermelerini bekliyoruz. Dolayısıyla hep birlikte mücadeleyle ancak bunu düşürebiliriz, toparlanıp üstesinden gelebiliriz. Tedbirlere uymak şartıyla ben yeni tedbirlerin devreye girebileceğini düşünmüyorum. Ama bu tedbirlere uyum gösterilmez, aynı hassasiyet gösterilmezse yeni tedbirler kaçınılmaz olabilir.”
Koca’nın sunumundan dikkat çekenler bölümler şöyle:
BU YIL BİTMEDEN AŞIYA KAVUŞMA ÜMİDİ: Birçok ülkede aşı çalışmaları yürütülmektedir. Dünyaya paralel olarak ülkemizde de 16 ayrı aşı çalışması yapılmaktadır. Bunlardan bir tanesi klinik öncesi dönemi başarıyla tamamlayarak insan denemelerine başlamıştır. Bu arada da Çin ve Almanya kaynaklı aşıların ülkemizde de faz çalışmaları devam etmektedir. Bu yıl henüz bitmeden aşıya kavuşmanın ümidi içindeyim. Bize düşen bu süreci güvenli bir şekilde atlatabilmektir.
ARTIŞ TRENDİ BÜTÜN ÜLKEYE YAYILMIŞ DURUMDA: Kış aylarının gelmesiyle birlikte insanların kapalı ortamlarda birlikte bulunmasının da getirdiği riskle tüm dünyada adeta patlama şeklinde hızlı bir artış başladı. Virüs bulaştırıcılığından hiçbir şey kaybetmeden adeta kitlesel bulaşma dönemine geçti. Bugün itibarıyla dünyada pozitif vaka sayısı 55 milyon oldu. Ölüm sayısı ise 1 milyon 326 bin’i geçti. Halihazırda 100 bini aşkın ağır vaka hastanelerde yaşam mücadelesi veriyor. Dünyada ilk zirvenin yaşandığı nisan ayında günlük yeni vaka 80 bin civarında iken, eylülde günlük vaka neredeyse dörde katlanarak 300 bini buldu. Son bir ay içinde yüzde 100’lük bir artışla kasım ayında günlük vaka sayısı 661 bine ulaştı. Yine nisan ayında günde 8.500 kişi bu hastalıktan ölürken, içinde bulunduğumuz kasım ayında günlük ortalama ölüm sayısı 10 bini aştı. Bugün birçok ülke kapanma tedbirlerine ve hareket kısıtlamalarına yeniden başvurmaya başladı. Dünyadaki bu artışa paralel olarak ülkemizde önce İstanbul İzmir Bursa gibi batıdaki büyük illerimizde başlayan artış trendi neredeyse bütün ülkeye yayılmış durumdadır. Her ne kadar güçlü alt yapımız ve fedakar çalışan sağlık personelimiz sayesinde bu artışı göğüsleyebilmiş durumda isek de, gidişatı durdurmak için radikal tedbirlere başvurmamız kaçınılmaz olmuştur. Nitekim dün yapılan Kabine toplantısında Bilim Kurulumuzun önerileri doğrultusunda bir dizi kararlar alınmış oldu. Görünen o ki, hayatımızı bir süre daha sıkı bir disiplin altına almak zorundayız.
BAYRAM SONRASI VAKA SAYISINDA YÜZDE 100 ARTIŞ: Bildiğiniz gibi, Kurban Bayramı sonrası Anadolu’da hızlı bir artış yaşadık. Konya, Gaziantep, Şanlıurfa, Van, Diyarbakır başta olmak üzere birçok ilimizde hızlı artışlar gözledik. Konya, Kayseri, Gaziantep, Diyarbakır, Batman, Van, Muş, Hakkari ve Ankara’da yüzde 100’e varan artışlarımız oldu. Bölgelere bizzat giderek yerel yöneticilerle illeri ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tuttuk. Yerinde yaptığımız değerlendirmelerle yaz döneminin bitmesine bağlı artan seyahatlerin getirdiği ve öngördüğümüz artışlar, alınan tedbirlerin sayesinde kısa zamanda kontrol altına alındığını gördük.
KAYNAKLAR OLDUKÇA SINIRLI: Birçok ülkeyle kıyasladığımızda sağlık için ayırabildiğimiz kaynakların oldukça sınırlı olduğunu biliyoruz. Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla içindeki paya göre sağlık harcamalarımız gelişmiş ülkelerin altında olmasına rağmen en kapsamlı sağlık hizmeti sunan ülke konumundayız. Amacımız sürdürülebilir bir sağlık sistemini kalıcı kılmaktır. Kişi başı toplam kamu sağlık harcamamızda da görüleceği gibi, daha iyi bir sağlık hizmeti için sağlığa ayrılan kaynakları önceliklendirmemiz gerektiğini de söylemeden geçemeyeceğim. Tüm dünyada olduğu gibi, vatandaşlarımızın sağlıklarını korumak ve iyileştirmek için harcanan kaynağın yıldan yıla artış göstermesi bir zorunluluktur. Bu artışa rağmen OECD ülkeleri ile karşılaştırıldığında kişi başı Kamu Cari Sağlık Harcamasının oldukça düşük olduğu bir gerçektir. Ülkemiz, Genel Sağlık Sigortasının geniş kapsamına rağmen sağlık hizmetinin son derece ekonomik olarak sunulduğu tek OECD ülkesidir.
ANNE ÖLÜM ORANI 100 BİN DOĞUMDA 13,1: Sağlıkta gelişmişlik endekslerinden olan anne ölüm oranı 100 bin canlı doğumda 64’ten 13,1’e, bebek ölüm hızı 31,5‘ten 6,7‘ye düşmüştür. Artık vatandaşlarımız ortalama 6 yıl daha fazla yaşam süresine sahiptir. Yaşam süresinin uzaması yaşlı nüfus oranını artırmaktadır. Bu, kişi başına sağlık hizmet maliyetini yükseltmektedir. Ayrıca evde verilen sağlık hizmeti, son dönem hastaları için palyatif bakım gibi yeni sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyulmaktadır.
SİGORTADAN FAYDALANAMAYAN ORAN YÜZDE 17: Sağlıkta cepten yapılan harcama vatandaşımıza doğrudan yansımaktadır. Cepten yapılan sağlık harcamalarının oranı dalgalanma gösterse de Genel Sağlık Sigortasının devreye girmesi ve vatandaşlarımızın tamamına yakınının sağlık güvencesi altına alınması ile bu oran yüzde 17'ler seviyesine kadar inmiştir. Türkiye sağlıkta hızlı bir memnuniyet artışı yakalamıştır. Bunu kalıcı kılmak için sürekli takip ediyoruz.
SEZERYAN ORANI DÜŞÜRMEDE BAŞARI YOK: Sezaryenin kadın ve bebek sağlığını riske sokacak şekilde gereksiz yere yapılmasını önleme kararlılığındayız. Bu konuda kamu hastanelerinde gelinen düzeye özel sektör ve üniversite hastanelerinde de ulaşmayı amaçlıyoruz. Tüm çabalarımıza rağmen sezaryen oranlarını düşürmede yeterince başarılı olamadık.
OBEZİTE ARTIYOR: Toplum sağlığını tehdit eden en önemli sağlık risklerinden biri olan obezite ile mücadelemizi sürdürüyoruz. Yüzde 34 gibi yüksek bir obezite sıklığı bulunmakta ve yıllar içindeki artış hızı yavaşlama eğiliminde olsa da artmaya devam etmektedir. Bu kapsamda 300’e yakın personelin eğitimlerini tamamladığımız obezite merkezlerimizin sayısını 2021 yılında 140’a çıkarmayı hedefliyoruz.
TÜTÜN İLE MÜCADELE İSTENİLEN NOKTAYA GELEMEDİ: Tütünle kararlı mücadele politikalarımızla iniş trendi yakalamış olmamıza rağmen istenen düzeye gelemedik. Her yıl artan sayıda denetim yapıyor olmamıza rağmen 2020 yılında yaşadığımız pandemi nedeniyle denetim sayısında bir azalma gerçekleşmiştir.
KANSER TARAMA SAYILARI AZALDI: Kanserde erken tanının kıymetinin bilinciyle kanser tarama hizmetlerimizi yürütüyoruz. 2020 yılında COVID-19 yoğunluğuna bağlı olarak tarama sayıları azalmakla birlikte 2020 yılının ilk 9 ayında yaklaşık 3 milyon vatandaşımız tarama hizmetlerinden yararlanmıştır.
26 ÜLKEYE ÜCRETSİZ TEDAVİ DESTEĞİ: Dünyamızın zor bir sınavdan geçtiği bu günlerde, mazlumlara kucak açma konusunda hiç tereddüt etmedik. Gerekli pandemi tedbirlerini alarak 26 ülkeden 445 yabancı hastanın ülkemizde ücretsiz tedavisini sağladık. Sudan, Somali, Nijer ve Bangladeş’te hastanelerimizde toplamda 494 yatakla hizmet sunmaya devam ediyoruz. Filistin ve Kırgızistan’da hastanelerimiz hizmete hazır hale getirilmiş olup 2021 yılında açacağız. Ayrıca Suriye’de; Cerablus, Afrin, Elbab, Çobanbey ve Mare’den sonra, Azez, Telabyad ve Rasulayn’da da yeni hastanelerimizi hizmete açtık. Şu an toplam 8 hastane, 1 ağız diş sağlığı merkezi, 61 sağlık ocağı, 5 dispanser ve 3 mobil sağlık ünitesiyle bölge halkının yaralarını sarmaya devam ediyoruz.
KANUNİ DÜZENLEME SAĞLIKTA ŞİDDET SAYISI AZALTMADI: Sağlık kuruluşlarımızda vuku bulan şiddet eylemleri içimizi acıtıyor. 15 Nisan 2020 tarihinde TBMM’de tüm partilerin mutabakatıyla kabul edilen kanuni düzenlemeyle, sağlıkta şiddetle mücadelenin etkinliği artırılmıştır. Bu vesileyle emeği geçen tüm vekillerimize teşekkürlerimi sunuyorum. Ancak görüyoruz ki bu düzenleme istediğimiz bir seviyede olay sayısını azaltmamıştır. Şiddetle mücadelemize çok yönlü olarak devam etme kararlılığındayız.
YENİ ŞEHİR HASTANALERİ İÇİN İNŞAAT VE İHALE ÇALIŞMALARI: Son 3 yılda sağlık alanında hizmette kalite çıtasını yükselten 17 bin 509 yataklı 13 şehir hastanemizi vatandaşlarımızla buluşturduk. 5 adet kamu özel işbirliği modeli şehir hastanesi için inşaatlarımız devam ediyor. Genel bütçe kaynaklarımızla yaptığımız şehir hastanelerimizi de bir yandan hizmete almaya devam ediyoruz. Bu kapsamda; bin 850 yatak kapasiteli 2 şehir hastanemizin ihale süreçleri tamamlanmış olup inşaat çalışmaları başlayacaktır. 6 bin 500 yatak kapasiteli 6 şehir hastanemizin ise ihale hazırlıkları devam etmektedir. 3 bin 900 yatak kapasiteli 3 şehir hastanemizin proje çalışmaları da satın alma hazırlık aşamasındadır.
Sunumdaki grafiklerde, tütünle mücadeleye rağmen sigara kullanımının 2010'dan daha fazla olması ve hekim başvuran sayılarının her basamakta artması dikkat çekti.
KUŞOĞLU: VAKALAR DOĞRU AÇIKLANIRSA DİKKAT ARTAR
Komisyon Üyesi CHP Milletvekili Bülent Kuşoğlu, “Rakamlara güvenilmemesi büyük sıkıntı yaratıyor. Nasıl doktora güvenilmesi gerekiyorsa Sağlık Bakanı da güvenilmesi lazım. Vakalar doğru açıklanırsa daha dikkatli olunacağını düşünüyorum. Dün tedbirler alındı. Hafta sonu yoğunluk olan saatler yasak kapsamı dışında. Bunlar gerekçeleriyle birlikte anlatılmalı” dedi.
HDP’Lİ EKSİK: BİLİM KURULU BAYPAS EDİLDİ
HDP Milletvekili Iğdır Habip Eksik, “Sağlığın ticari olarak görülmesinin ne kadar yanlış olduğunu bu salgın ispatladı. Yapılan yanlışlar birçok insanın sağlığına ve yaşamını yitirmesine sebep oldu. Her gün insanların sofralarından eksilen var. Başta iyi başladınız. Eksikleri vardı. Genel anlamda Bilim Kurulu doğru bir adımdı. Ama Bilim Kurulu kararlarını kamuoyu ile paylaşmayıp kabine onayına sunarsanız şu ortaya çıkar: Siz bilim Kurulu’nu da baypas etmişsiniz. Bu pandemiyi ‘Allahın lütfuna dönüştürme’ politikası izleniyor. Yeterli test yapmadınız, gerçek verileri paylaşmadınız, ölüm sayılarını sakladınız” diye konuştu.
