Anayasa Mahkemesi (AYM), CHP’nin KHK ile Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu’nda değişiklik yapılamasının Anayasa’ya aykırı olduğu iddiasına ilişkin başvurusunu oyçokluğu ile reddetti. Kararda Cumhurbaşkanı’nın görev süresi tartışması yaşandı. Karşı oy kullanan AYM Başkanı Zühtü Arslan, KHK ile yapılan düzenleme nedeniyle eski Cumhurbaşkanı’nın 5 yıldan az süre görev yapması gibi bir durum ortaya çıkacağını kaydetti.
AYM, 14 Haziran 2018 tarihli Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de (KHK) CHP’nin; Cumhurbaşkanı’nın göreve başlama tarihini belirleyen hükümle ilgili Anayasa’ya aykırılık iddiasıyla yaptığı başvuruyu görüştü.
KHK’da, Cumhurbaşkanı seçiminden sonra seçim tutanağının Cumhurbaşkanına verilmek üzere TBMM’ye sunulacağı, TBMM’nin birinci turda Cumhurbaşkanı seçilmesi halinde, seçimin ardından üç gün içinde, ikinci turta seçilmesi halinde de TBMM’nin derhal toplanacağı düzenlendi.
CHP’nin bu düzenlemeye ilişkin itirazı ise Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’na ilişkin düzenlemelerin Anayasa’nın KHK’lar ile düzenlenmesini yasakladığı alanda yer aldığı ve bu düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğuydu.
CHP’nin yaptığı başvuru oyçokluğu ile reddedildi. AYM Başkanı Zühtü Arslan, Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan; üyeler Engin Yıldırım, Mehmet Emin Kuz ve Yusuf Şevki Hakyemez karşı oy kullandı ve muhalefet şerhi yazdı.
Çoğunluk oyunun ret gerekçesinde, KHK ile Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’nda yapılan düzenlemeye ilişkin şu yorumda bulunuldu:
“Cumhurbaşkanlığı seçimimin kesin sonuçlarının ortaya çıkmasından sonra YSK tarafından düzenlenen tutanağın seçilen Cumhurbaşkanı’na nerede, nasıl ve kim tarafından verileceği ve Cumhurbaşkanı’nın ilk ve ikinci oylamada seçilmesi ile yalnızca Cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılması hallerine bağlı olarak ant içme töreninin yapılma zamanı gibi hususların açık, anlaşılır, öngörülebilir ve uygulanabilir bir şekilde düzenlendiği gözetildiğinde kuralların belirlilik ilkesine aykırı bir yönünün bulunmadığı anlaşılmıştır.”
“5 YILLIK SÜRE HÜKMÜNE AYKIRI”
AYM Başkanı Arslan ise “ret” kararı veren üyelere, TBMM’deki ant içme töreninin “şekilsel” ve “törensel” olmadığını, göreve başlama durumu doğurduğunu aktararak, Cumhurbaşkanlığı seçiminin 5 yılda bir yapıldığını anımsattı.
Arslan, bir Cumhurbaşkanı’nın görev süresi dolmadan yeni Cumhurbaşkanı seçimi yapılması halinde, TBMM’de ant içmesinin eski Cumhurbaşkanı’nın 5 yıllık görev süresinin azalması anlamına geleceğini ifade etti. Arslan, bu durumun “Cumhurbaşkanı’nın görev süresi 5 yıldır” şeklindeki Anayasa hükmüne aykırı olduğunu açıkladı.
Arslan, KHK’daki düzenlemenin bir Cumhurbaşkanı’nın görev süresi olmadan, yeni seçilen Cumhurbaşkanı’nın ant içerek göreve başlamasının önünü açtığını ifade ederek, eski Cumhurbaşkanı’nın süresi bitmeden görevinden ayrılmak zorunda kalacağını kaydetti. Arslan, bu uyarısını şöyle anlattı:
“İptali istenen kuralın doğurabileceği anayasal sakıncayı somut olarak açıklamak faydalı olacaktır. 9 Temmuz 2018 tarihinde yapılan ant içme töreni ile görevine başlamış olan görevdeki Cumhurbaşkanı'nın beş yıllık görev süresi -seçim kararı alınmadığı takdirde 9 Temmuz 2023 tarihinde dolacaktır. Buna karşılık bir sonraki Cumhurbaşkanlığı ve TBMM seçimleri Anayasa'nın 77. maddesi, 6271 sayılı Kanun'un 3. maddesi ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 6. maddesi kapsamında, son seçimin yapıldığı tarih olan 24 Haziran 2018'den itibaren beş yılın dolmasından önceki son pazar günü olan 18 Haziran 2023 tarihinde yapılacaktır.
“BEŞ YILDAN AZ SÜRE GÖREV YAPMIŞ OLABİLECEKTİR”
“Bu durumda seçimin mevcut Cumhurbaşkanı'nın görev süresinin dolacağı 7 Eylül 2023 tarihinden önce tamamlanması ve asıl önemlisi yeni seçilen Cumhurbaşkanı'nın seçimlerin ardından Meclis'in toplandığı ilk günü takip eden üç gün içinde, yine 7 Temmuz 2023 tarihinden önce, ant içerek göreve başlaması mümkün hale gelmektedir. Aynı anda görevde iki Cumhurbaşkanı olamayacağına göre yeni seçilen Cumhurbaşkanı'nın ant içmesiyle birlikte önceki Cumhurbaşkanı'nın görevi sona erecek ve böylece önceki Cumhurbaşkanı beş yıldan daha az süre görev yapmış olabilecektir.”
