ANKARA (ANKA) - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, son yıllarda fiyatlarında yaşanan iniş ve çıkışlarla gündemden düşmeyen patateste dikimin başladığını bildirerek, “Üreticilerimizin piyasa koşullarını gözden geçirerek patates dikim alanlarını belirlemeleri gerekir” dedi.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, fiyatlarında yaşanan iniş ve çıkışlarla gündemden düşmeyen patatese ilişkin açıklama yaptı. Patates dikiminin başladığını bildiren Bayraktar, açıklamasında patatesin dünyada yaklaşık 385 milyon tonluk üretimde, mısır, buğday ve çeltikten sonra en fazla üretimi yapılan dördüncü bitki türü olduğunu ve tahıllardan sonra insan beslenmesinde önemli bir paya sahip olduğunu vurguladı.

Çin’in, dünya patates üretiminden aldığı yüzde 25 payla dünya üretiminin dörtte birini tek başına gerçekleştirdiğini ifade eden Bayraktar, “Bu ülkeyi yüzde 12 payla Hindistan, yüzde 8,2 payla Rusya, yüzde 6,2 payla Ukrayna, yüzde 5,2 payla ABD izlemektedir. Türkiye,  dünya üretiminden yüzde 1,1 pay almaktadır. Dünya patates verimi dekarda ortalama 2 bin 29 kilogramken, Türkiye’de 3 bin 95 kilogramı bulmaktadır” açıklamasında bulundu.

-“ÜRETİMDE NİĞDE, KONYA, AFYONKARAHİSAR, İZMİR İLK SIRALARDA”-

Bayraktar, Türkiye’de patates üretiminin yoğun olarak yapıldığı illeri, yüzde 14,18 ile Niğde, yüzde 10,37 ile Konya, yüzde 9,14 ile Afyonkarahisar, yüzde 8,57 ile İzmir, yüzde 6,32 ile Nevşehir, yüzde 6,05 ile Kayseri, yüzde 5,53 ile Sivas, yüzde 5,24 ile Bolu, yüzde 5,09 ile Aksaray olduğunu kaydetti. Bu illerimizi sırasıyla Adana, Bitlis ve Kars’ın takip ettiğini belirten Bayraktar, “Türkiye üretiminin yaklaşık yüzde 82,75’i bu illerimiz tarafından yapılmaktadır. Patates siğili hastalığı nedeniyle karantina tedbirleri kapsamında ekim yasağı getirilmesiyle birlikte üretim Nevşehir, Niğde gibi illerimizden diğer illere kayma göstermiştir. Nitekim Kayseri ilinde üretim geçmiş yıllara nazaran iki katına çıkmış, Konya, Adana, Bitlis gibi illerimizde de üretim artmıştır” ifadelerini kullandı.

-“FİYAT İSTİKRARSIZLIĞI YÜZÜNDEN PATATES GÜNDEMDEN DÜŞMÜYOR”-

Fiyat istikrarsızlığı yüzünden patatesin son yıllarda gündemden hemen hiç düşmediğini bildiren Bayraktar, patates üretimine ilişkin bu verileri paylaştı:

“Patates üretimi, 2006-2012 döneminde yıllık ortalama 4,4 milyon ton düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu dönemde patates ekim alanları da 1,39-1,72 milyon dekar, verim ise dekar başına 2 bin 765 kilogramla 3 bin 260 kilogram arasında gerçekleşti. Ancak üreticilerimizin 2011 ve 2012 yıllarında artan rekolteyle birlikte yaşadığı pazarlama sorunları nedeniyle üretici fiyatları 23 kuruşa kadar gerilemiş, hatta bazı yerlerde alıcı bile bulamamıştır. Fiyatların dibe vurmasının ardından üreticilerimizin ekimden vazgeçmesi sonucunda 2013 yılında ekim alanları bir önceki yıla göre yüzde 27,3 daralmış, 1 milyon 721 bin dekardan 1 milyon 250 bin dekara inmiş, üretim ise yüzde 17,7 düşüşle 4 milyon 795 bin tondan 3 milyon 948 bin tona gerilemiştir.  2013 yılında ekim alanlarının daralmasının ardından, 2014 yılında da ekim alanlarının düşük kalmasıyla üretim 4 milyon 166 bin ton olmuştur. Patateste, 2013 ve 2014 yıllarında, 2012 yılına göre rekoltedeki düşüş, fiyatların tavan yapmasına yol açmıştır. Market raflarında patatesin fiyatı 4 liraya hatta bazı yerlerde 5 liraya kadar çıkmıştır. Patates neredeyse taneyle satılır hale gelmiştir. 2013 ve 2014 yıllarında rekoltenin düşük olmasına bağlı olarak artan fiyatların etkisiyle 2015 yılında patates ekim alanları yüzde 18,6 artıp 1 milyon 297 bin dekardan 1 milyon 539 bin dekara çıkınca, üretimde de yüzde 14,3 artış yaşanmış ve üretim 4 milyon 760 bin tona ulaşmıştır. Verim, 2013-2015 döneminde, dekar başına 3 bin 95 kilogramla 3 bin 245 kilogram arasında gerçekleşmiştir.

Patates üreticisi ne yapacağını şaşırmış durumdadır. Fiyatlar yükselince, ekime yöneliyor, bu kez üretim çok artıyor, ürün tarlada ya da depoda kalıyor.”

-“PATATES FİYATLARI NİSAN AYINDA 25 KURUŞA İNDİ”-

Artan üretimle birlikte 2015 yılı hasadının başladığı Mayıs ayında kilogramı 1 lira olan patates üretici fiyatının, hasadın yoğunlaştığı Eylül ayında 61 kuruşa gerilediğini, Mart ayı sonu itibarıyla da 38 kuruş olan patates fiyatlarının Nisan ayında 25 kuruşa kadar indiğini vurgulayan Bayraktar, “Son yıllarda fiyatlarında yaşanan iniş ve çıkışlarla gündemden düşmeyen patateste bir taraftan Adana’da hasat yapılırken diğer taraftan Niğde ve Nevşehir’de dikimler başladı. Üreticilerimizin piyasa koşullarını gözden geçirerek patates dikim alanlarını belirlemeleri gerekir” önerisinde bulundu.

-“SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN ÜRETİM MALİYETLERİ DÜŞÜRÜLMELİ”-

Patates üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanması bakımından başta elektrik olmak üzere üretim maliyetlerinin düşürülmesi gerektiğini bildiren Bayraktar, yapılması gerekenlere ilişkin şunları kaydetti:

-Patatesin sanayiye entegrasyonunu sağlamak suretiyle, patateste üretim ve işleme çeşitliliği sağlanmalı

-İhtiyaç duyulan anaç kademedeki tohumluğun yurt içinde üretilmeli, sertifikalı tohumluk kullanımının desteklenmesine devam edilmeli,

-Üreticilerin örgütlenmesi için gerekli eğitim ve yayım faaliyetlerine ağırlık verilmeli,

-Üreticiler özellikle pazarlama problemlerini çözmede örgütlenmenin önemi konusunda bilinçlendirilmeli,

-Üretimde istikrarın sağlanması bakımından üretim planlaması yapılmalı; çiftçi nerede ne kadar ürün yetiştireceğini bilmeli, üretim Türkiye’nin ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir.