İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) "Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu - 2015 Yılı Araştırması" sonuçlarına göre, ilk üç sırayı toplam 60 milyar lirayı aşan üretimden satışlarıyla Koç Grubu şirketleri aldı. Buna göre, sanayinin zirvesinde, önceki yıllarda olduğu gibi 35 milyar 437 milyon lira üretimden satış ile Tüpraş yer aldı. Listede ikinci sırada 14 milyar 732 milyon lira ile Ford Otomotiv ve üçüncü sırada 9 milyar 998 milyon lira ile Arçelik yer aldı. İSO 500 Büyük şirketin toplam üretimden net satışları yüzde 7 artarak 450.5 milyar liraya yükseldi. İSO’nun 1968 yılından bu yana aralıksız gerçekleştirdiği, sanayinin devler ligini belirleyen "Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırmasının 2015 sonuçlarına göre, İSO 500’ü oluşturan sanayi şirketlerinin toplam faaliyet karının net satışlara oranı son yılların en yüksek düzeyi olan yüzde 8.7’ye ulaştı. 2014 yılında 30 milyar 457 milyon lira olan faaliyet karı yüzde 44.9’luk artışla 44 milyar 144 milyon liraya çıktı. Araştırmaya göre 2014 yılı hariç son dört yıldır imalat sanayi ekonominin altında büyüdü. Buna göre 2015 yılında ekonomi yüzde 4.0, imalat sanayi ise yüzde 3.8 büyüdü. 2015 yılında İSO 500 kuruluşunun ihracatı ise yüzde 12.9 azalarak 61.3 milyar dolardan 53.4 milyar dolara geriledi. Böylece 2015 yılı itibariyle İSO 500 şirketleri Türkiye’nin ihracatının yüzde 37.2’sini ve sanayi ihracatının yüzde 38.9’unu gerçekleştirdi. İSO 500 içinde en fazla ihracat yapan şirketlerde ilk beş sırayı ise Ford Otomotiv, Tüpraş, Oyak Renault, Tofaş ve Arçelik aldı. FİNANSMAN GİDERLERİ YÜZDE 75 ARTTI Araştırmanın sanayicinin finansman giderlerinin 2015 yılında anormal derecede yükseldiğini ortaya koyduğunu belirten İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, sanayicinin bin bir emekle oluşturduğu faaliyet karının büyük bölümünün finansman giderine gittiğini söyledi ve ekledi: "Finansman giderleri bir önceki yıla göre yüzde 75.1 arttı. Sanayici elde ettiği 44 milyar liralık karın 28 milyar lirasını, bir başka ifadeyle yüzde 63.4’ünü finansman gideri olarak kaybediyor. Halka açık sanayi kuruluşları açısından bu oran dünyada ortalama yüzde 16. Başka bir deyişle Türkiye’yi dünyadan farklı kılan, borçluluk oranları değil, borçlanmanın maliyeti. Sanayicinin dişiyle tırnağıyla, Ar-Ge ve yatırım yaparak, istihdam yaratarak, risk alarak kazandığı paranın neredeyse üçte ikisi finansmana gidiyor. Bu kabul edilebilir, sürdürülebilir bir durum değildir. Finansman giderlerinin faaliyet karına oranı dünya ortalamalarına göre oldukça yüksek. Bu da gösteriyor ki Türkiye’deki finans sisteminin bu şekilde yürümesi imkansız. Sanayici böylesine yüksek bir finansman yükü ile mücadele ederken finans dünyasının en önemli kurumları olan bankalar da mutsuz. Böyle bir modelle sanayinin çarklarının sağlıklı olarak dönmesi çok kolay görünmüyor. "YENİ EKONOMİK BÜYÜME AR-GE VE YÜKSEK TEKNOLOJİ İLE DESTEKLENMELİ" Araştırmanın, Türkiye’nin nitelikli üretim ile yeni bir ekonomik büyüme hikayesi yazması gerektiğini ortaya koyduğunu belirten İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, "Dünyada nesnelerin interneti konuşulurken, üretim, Sanayi 4.0 ile bambaşka bir evrim yaşarken, Türkiye’nin mevcut tabloyu mutlaka değiştirmesi gerekiyor. Orta gelir tuzağından kurtulmak ve yeniden üretim ekonomisine dönerek bir başarı hikayesi yazmak istiyorsak, ekonomik büyümemizin niteliğini geliştirmek durumundayız. Bu yeni büyüme hikayesinin, Ar-Ge çalışmalarıyla desteklenen, yüksek teknolojik ürünlere, tasarıma, markalaşmaya yönelik olması gerekiyor. Böylece büyüme niteliksel ve rakamsal olarak anlam kazanacak ve Türkiye’ye katkı sağlayacak" dedi. Oluşturulacak kalkınma modelinde ekonominin omurgasını oluşturan KOBİ’lerin göz önüne alınmasına dikkat çeken Bahçıvan, "Yüksek teknolojili ve katma değeri yüksek ürün üretmeye teşvik edeceğimiz KOBİ’lerimiz, dinamizmleriyle Türkiye’nin nitelikli büyümesine önemli katkılar yapacak. Yeni hükümetimizin ekonomide önceliğinin "üretim ekonomisi" olacağının açıklanması bize umut veriyor. Üretim aşkıyla, istihdam aşkıyla, ihracat aşkıyla çalışan sanayiciler olarak bu hikayenin baş kahramanı olma konusunda istekliyiz" deye ekledi. KREDİLER ALACAK VE İŞLETME SERMAYESİ İÇİN KULLANILDI Araştırmaya göre Türkiye’nin dünyadan borçlanmanın kalitesi açısından negatif ayrıştığını da dile getiren Bahçıvan, şunları söyledi: "Kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlara oranı dünya genelinde yüzde 25 olmasına karşılık İSO 500’de yüzde 39. Yine dünya ortalaması yüzde 66 olan duran varlıkların aktiflere oranı, İSO 500’de yüzde 46 ile 20 puan aşağıda bulunuyor. Yani dünyada özel sektörün kullandığı krediler daha çok yatırımlara gidiyor, makine parkına teknolojiye uzun vadeli işlere dönüşüyor. Bizde ise stok ağırlıklı işletme sermayesine gitmektedir. Bu da finansmanın kullanımı veya değerlendirilmesi noktasında da bir nitelik sorunu olduğunu ortaya koyuyor." ÖZ KAYNAKLARIN VARLIK İÇİNDEKİ PAYI YÜZDE 40 İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan’ın açıkladığı İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasına göre; 2014 yılında 417 olan karlı şirket sayısı 2015 yılında 400’e inerken, 2015 yılında zarar eden kuruluş sayısı ise 100 oldu. Faiz, amortisman ve vergi öncesi karlılık oranı FAVÖK (EBITDA) mutlak büyüklüğü yüzde 23 artarak 62 milyar TL oldu. FAVÖK bazında karlı şirket sayısı da 2014 yılında 481 iken 2015 yılında 476’ya indi. Öz kaynakların toplam varlıklar içindeki payı yüzde 39.9’a, toplam borçların toplam varlıklar içindeki payı ise yüzde 60.1’e yükseldi. Özel kuruluşların öz kaynak oranı ise yüzde 37’ye inerken, borçlanma oranı yüzde 63’e yükseldi. AR-GE HARCAMALARI VE İSTİHDAM Şirketlerin Ar-Ge harcamaları, bir önceki yıla göre yüzde 7 artarak 3.35 milyar liraya ulaştı ancak üretimden satışlara oranı ise yüzde 0.74 olarak aynı kaldı. Şirketlerin teknoloji yoğunluğuna göre yarattıkları katma değer dağılımı 2014 yılı ile hemen hemen aynı düzeyde kaldı. İSO 500 kapsamındaki özel kuruluşlarda istihdam bir önceki yıla göre yüzde 3.8 artarak 601 bin 696 kişiye çıkarken, ücretlerde enflasyonun üzerinde yüzde 13.7’lik artış oldu. Yine İSO 500 içindeki yabancı sermayeli kuruluşların sayısı 2009 yılında 153 iken geçen yıl 125’e geriledi.