CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, son yıllarda Niğde'nin Bor ilçesine bağlı Kızılca ve Çukurkuyu bölgelerinin tarımsal üretimde önemli bir konuma geldiğini, bu bölgelere dışarıdan gelen çiftçilerin de tarımsal üretim yaptığını ifade etti. Ancak, son dönemde sözleşmeli tarım yapan çiftçilerin şikayetlerinin arttığını belirtti.
SÖZLEŞMELİ TARIM ZARAR ETTİRDİ
Geçen yıl sözleşmeli tarım yoluyla 130 dönüm arazide domates yetiştiren üretici Önder Atalan'la görüşen Ömer Fethi Gürer, geçen yıl 130 dönüm araziye domates eken üretici Atalan’a yaşadıkları sorunları sordu. Atalan, “Geçen yıl 130 dönüm araziye sözleşmeli domates ektim. Domates fidesini sözleşmeli tarımda şirket kendilerinden almamızı şart koşuyor. Vermiş oldukları fide yüksek brix oranı içerdiği için hasada gelmeden tarlada komple eridi. Geçen yıl sözleşmeden büyük zarar ettim, yatırmış olduğumuz ana paramızı bile alamadık.” dedi.
SÖZLEŞMEDE FİDAN ALIMI ŞART KOŞULUYOR
Sözleşmeli tarım kapsamında geçen yıl ciddi zarara uğrayan domates üreticisi Önder Atalan, “Sözleşmeli tarım anlaşması imzaladığınız yer diyor ki 'fidanı ben vereceğim. Benim istediğim ürünü yetiştireceksin,' diyor. Bölgede o üründen sonuç alamıyorsunuz, yani o zaman da zarar ediyorsunuz.” diyerek tepki gösterdi.
130 DÖNÜMDEN 80 DÖNÜME DÜŞTÜ
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in, “Bu yıl yine domates ekimi var mı?” sorusu üzerine Atalan, “Ben yine kendim 80 dönüm domates ektim, kendi bildiğim yöntemlerle ekeceğim. Sözleşme teklifi geldi, reddettim, sözleşmeli yapmayacağım.” dedi.
DÖNÜM MALİYETİ 36-37 BİN LİRA
Bölgedeki salça fabrikasının fiyat olarak 3 lira 30 kuruş fiyat açıkladığını belirten Ömer Fethi Gürer, bu fiyatın üreticiyi kurtarıp kurtarmayacağı yönündeki sorusu üzerine Atalan, “O fabrika teslim fiyatı şimdi, bunun nakliyesi var. Geçen sene 26 kuruştu nakliye, bu sene yaklaşık 40 kuruş olacak. Tarladan fabrikaya bu sene %2'i stopajı var, %1 KDV'si var. Yani geçen yılki fiyat kalmıyor, 25-26 kuruş kalır kilosunda. Korkunç tonaj almamız lazım kar edebilmem için. Bugünkü maliyetlerde 36-37 bin lira bir dönüm domatesin ekim maliyeti.” şeklinde konuştu. Önder Atalan, domates için hiçbir türlü destek alamadıklarını belirtti.
FİYAT GÜNCELLEMELERİ HEP ÜRETİCİ ALEYHİNE
CHP’li Gürer, geçen yıl fabrikaların domates alırken ürünün çok olması durumunda fiyatların aşağı çekilerek alım yaptığı yönünde üreticilerden tepki geldiğini söyledi. Atalan, “Tabii ki güncelleme yapıyorlar, yükseldiğinde yapmıyorlar ama mesela geçen yıl fiyat çok düştüğü zaman her ayda bir güncelleme yaptılar, aşağı çekiyorlardı fiyatları.” dedi.
GÜRER: “TARIMDA PLANLAMA ŞART”
Tarımsal üretimde her zaman tarımsal üretim planlamasının yapılması gerektiğini ve bir yıl önceden nerede hangi ürünün ne kadar üretileceğini belirlenmesi gerektiğini vurgulayan CHP’li vekil Ömer Fethi Gürer: “Ülkemizde sözleşmeli tarım genelde şeker pancarında yapılıyor. Son yıllarda sözleşmeli tarım özendiriliyor çünkü arazilerin ekilebilmesi ve üreticinin de önünü görebilecek düzenlemeler ile bu işin sürdürülmesi bekleniyor. Ama öyle olmuyor, sözleşmeli tarımda yapılan anlaşma hep üreticinin aleyhine işliyor. Büyük şirketler sözleşmeli tarımı teşvik ediyorlar, kendilerini garantiye alıyorlar, üretici aynı şekilde garantiye alınmıyor çünkü şöyle düşünülüyor: 'Bu yıl ekmezse yerine başka birisi eker, ben ekecek adam bulurum.' ama kendisini sanayici veya bu konudaki fabrika sahipleri koruyunca da sözleşmeli tarıma bakışta geçmiştekinden farklı olarak geriye düşüyor. Normalde sözleşmeli tarım olsa 1 yıl önceden hangi bölgede ne kadar ürün yetişeceğini ne ekileceği belli olacak. Böylece hem üretimde sorun olmayacak hem de maliyetler konusunda sıkıntı yaşanmayacak ama bununla ilgili düzenlemelerin yeniden ele alınması ihtiyaç durumundadır.” dedi.
Gürer, bölgede salça üretimine yönelik fabrikaların varlığının çiftçi için olumlu bir yatırım olduğunu ancak bunun üreticiyi de koruyan bir biçimde sözleşmeli tarım olarak ele alınması gerektiğini vurguladı. Gürer, “Fabrika kilosunu 3.30 TL alım şartıyla 2024 yılı için sözleşme yapıyor. Dekara 2500 adet fideyi alım zorunluluğu ile şirket veriyor. Nakit avans desteği de 200 TL/ton talep eden üreticiye veriliyor. Ayrıca, 15-15-15 dekara gübre desteği 50 kg olarak belirlenmiş durumda. Ödeme de nakit avans + gübre desteği %50'si sezonda, %50'si Ocak 2025’de ödenecek. Bu şartlarla kilo alım fiyatı da 3.30 TL olarak duyuruldu. Üreticiler artan girdilerle bu fiyatla üretimde zorlanacağını ifade ettiler.” diye konuştu.