CHP Kayseri Milletvekili Aşkın Genç, Türkiye’de “ne eğitimde ne istihdamda” (NEET) olan gençlerin oranının giderek büyümesi, gençlerin eğitim ve istihdamdan uzaklaşmalarının nedenlerinin araştırılması ve çözüm yollarının geliştirilmesi için Meclis araştırma önergesi verdi.
Genç, “Türkiye’de “ne eğitimde ne istihdamda” (NEET) olan gençlerin oranı, giderek büyüyen bir sorun olarak karşımızda durmaktadır. Mevcut verilere göre, 2022 yılında Türkiye’de NEET gençlerin oranı yüzde 24,2'ye olarak belirlenmiştir. Ancak bu oran, hala OECD ve Avrupa Birliği ülkeleri arasında en yüksek oranlardan biridir. Bu gençlerin büyük bir kısmı, eğitim ve istihdamdan uzaklaşmalarının yanı sıra, geleceğe dair umutlarını kaybetmiş durumdadır” dedi.
‘Gençlerin yüzde 86,3'ü tanıdıkları olmadan iş bulmanın zor olduğunu düşünüyor’
CHP’li Genç, önergenin gerekçesinde şunları ifade etti:
“Türkiye'de NEET oranının bu kadar yüksek olmasının birçok nedeni bulunmaktadır. Araştırmalara göre, gençlerin yüzde 86,3'ü bir tanıdıkları olmadan Türkiye'de iş bulmanın zor olduğunu düşünmektedir. Ayrıca, yüzde 79,3’ü Türkiye'de fırsat eşitliği bulunmadığını ifade etmektedir. Gençlerin yüzde 78,5’i önemli pozisyonlarda tanıdıkları olmadığı için iş bulamadıklarını belirtirken, yüzde 57,4’ü ise kriterlerine uygun bir iş bulamadığı için eğitim ve iş hayatında yer almadığını söylemektedir. Bu veriler, gençlerin iş gücü piyasasına dahil olmasının önündeki engellerin büyüklüğünü ortaya koymaktadır.
‘Gençlerin yüzde 75,5’i imkanları olsa yurtdışında çalışmak istediklerini belirtiyor’
Ekonomik belirsizlikler de gençlerin iş gücüne katılımını zorlaştıran faktörler arasında yer almaktadır. Araştırmalar, gençlerin yüzde 52,4’ünün, mevcut iş imkanlarının 20 yıl öncesine göre daha kötü olduğunu düşündüğünü göstermektedir. Ayrıca, gençlerin yüzde 75,5’i eğer imkanları olsaydı yurtdışında çalışmak istediklerini belirtmektedir. Yurtdışında çalışma isteği, genç erkeklerde yüzde 85,3, genç kadınlarda ise yüzde 62,1 oranında seyretmektedir. Bu durum, gençlerin Türkiye'de kendilerine bir gelecek görmediklerini ve yurtdışında daha iyi fırsatlar arayışında olduklarını göstermektedir.
‘Uzmanlık gerektiren mesleklerde eğitim alan gençler bile Türkiye’de iş bulma konusunda ciddi zorluklar yaşıyor’
NEET gençler arasındaki yüksek işsizlik oranları, aynı zamanda iş gücü piyasasının talepleri ile eğitim sistemi arasındaki uyumsuzluğu da yansıtmaktadır. Araştırmalar, üniversite mezunu gençlerin bile iş bulmakta zorlandığını ve bu gençlerin büyük bir kısmının yurtdışında çalışmayı tercih ettiğini ortaya koymaktadır. Özellikle, uzmanlık gerektiren mesleklerde eğitim alan gençlerin bile Türkiye’de iş bulma konusunda ciddi zorluklar yaşadığı belirtilmektedir. Örneğin, son yıllarda 3 binden fazla tıp mezunu doktorun Almanya’ya gitmesi ve daha fazlasının gitmek için sırada beklemesi, bu sorunun boyutlarını açıkça göstermektedir.
‘Araştırmalar, gençlerin iş gücüne katılımını artırmaya yönelik teşviklerin ve desteklerin yetersiz olduğunu belirtiyor’
Genç işsizliği ve NEET oranlarıyla mücadelede mevcut politikaların yetersiz kaldığı açıkça görülmektedir. NEET gençlere yönelik mevcut istihdam programları ve politikalar, gençlerin iş gücüne katılımını destekleyecek etkili çözümler sunamamaktadır. Araştırmalar, gençlerin iş gücüne katılımını artırmaya yönelik teşviklerin ve desteklerin yetersiz olduğunu, bu nedenle gençlerin sürdürülebilir işlerde çalışmalarının engellendiğini vurgulamaktadır.
‘Bu sorunun çözümü için NEET izleme merkezlerinin kurulması gerekmektedir’
Türkiye, genç nüfusunu etkin bir şekilde değerlendiremeyen bir ülke konumundadır. NEET gençlerin oranı, ülkemizin ekonomik büyüme hedeflerine ve toplumsal dengesine ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Bu sorunun çözümü için NEET izleme merkezlerinin kurulması, gençlerin ihtiyaçlarına uygun eğitim ve istihdam programlarının geliştirilmesi ve gençlerin iş gücü piyasasına katılımını artıracak sürdürülebilir politikaların hayata geçirilmesi gerekmektedir.”