KOOPERATİFLER KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK ÖNERİSİ
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Kooperatifler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin” görüşüldüğü Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu toplantısında söz aldı.
Gürer, burada yaptığı konuşmada, ülkemizde kooperatifçilikle ilgili yaşanan sorunlara ve beklentilere değindi.
GÜRER, AKP’NIN KOOPERATİFLERE BAKIŞ AÇISINI ELEŞTİRDİ
AKP iktidarının kooperatifçiliğe bakış açısını eleştiren Ömer Fethi Gürer, “Türkiye'de esasen dört başı mamur bir kooperatifçilik yasasının çıkarılması ihtiyaç var ancak bu düzenlemeler bu ihtiyacı karşılamıyor” dedi.
TARIMSAL KREDİ FAİZLERİ ÇİFTÇİNİN CANINA OKUYOR
Çiftçilerin Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla Ziraat Bankası’ndan aldığı tarımsal kredi faizlerinin yüksek olduğuna işaret eden CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Hazine ve Maliye Eski Bakanı Berat Albayrak ve Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye verdiği soru önergelerine gelen yanıtlardan örnekler verdi. Gürer, her iki bakanlıktan gelen yanıtlarda Tarım Kredi Kooperatiflerinin, tarımsal üretici ya da çiftçi olmadığı, bu yönüyle Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince tarımsal üretime dair düşük faizli yatırım ve işletme kredisi kullandırılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı kararı kapsamında kredi kullandırabilecek kişiler arasında bulunmadığı yönündeki yanıtlarını anlattı.
Gürer, çiftçi kuruluşu olarak görülmeyen Tarım Kredi Kooperatifi yüksek faizle bankadan kredi kullandığı için çiftçilere de faiz dışında kaynak kullanım bedeli diye 2.nci bir dolaylı faiz uygulanıp, verilen faiz oranlarının yüzde 17-24 aralığında olması nedeniyle adeta çiftçinin canına okunduğu anlamına geldiğini belirtti.
Tarım Kredi Kooperatiflerinin 2018'de 990 bin lira olan zararının 2019'da 40 kat arttığını anımsatan Çmer Fethi Gürer, “ Özerk kuruluş olarak gösterilen Tarım Kredi Kooperatiflerine mevcut siyasi iktidar baskı yapmış, sağda solda çadır marketler kurdurmuş. ve buradan "Vatandaşa ucuz ürün satılıyor." görüntüsü altında aslında kurumsal olarak bir yapı borçlandırılmış ve o da dolaylı olarak bizden gittiği için bir taraftan alıp bir tarafa verme noktasında aynı sıkıntı, sorun devam etmiş. Tarım Kredi Kooperatiflerinin bu anlamda, asli işlevine döndürülmesi, çiftçinin ürettiği ve tükettiği, ayrıca ortaklarının da sorunlarına çözüm üreten bir konuma taşınması gerekir. Bu kanun teklifinde bunlar var mı? Yok. İşlev olarak Tarım Kredi Kooperatifleri Türkiye'de market açan, ticarete yönelen bir kuruluş niteliğinde” ifadelerini kullandı.
KADIN KOOPERATİFLERİNE DAHA ÇOK POZİTİK AYIRIMCILIK YAPILMALI Ülkemizde yaklaşık 650 adet kadın kooperatifinin bulunduğunu bunların bazı ödemelerden muaf tutulduğunu belirten Ömer Fethi Gürer, “ Bahsedilen muafiyet bin lira ila 2 bin lira civarında olacak, toplamında ortalama 1 milyon; bu, çok küçük bir rakam, bunun daha artırılarak bu desteğin sağlanması doğru olur. Örneğin, kooperatiflere KDV indirimi uygunsa her kooperatif ciddi rahatlık içine girer, o anlamda bir düzenleme gelmeli. Kiralama hizmet alımı ve konularda yüzde 10, yüzde 20 stopaj kesintisi söz konusu. Bu oranların yarıya indirilmesinin kooperatifler açısından önemli katkısı olacaktır” diye konuştu.
KOOPERATİFLER DENETİM DIŞINA ÇIKARILIYOR
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Tarım Kredi Kooperatiflerinin bu düzenlemeyle denetim dışına çıkarılıyor olduğunu ifade ederek, “ Aslında sözde bir denetim var, uygulamada adı özerk ama kontrol iktidar tarafından yapılıyor, başında da siyasi iktidardan eski bir milletvekili arkadaş görevi sağlıyor.
Dedi Kanun tasarısında Yer bulan Bir kooperatifin genel kurulu yapıldığında tescil işlemleri 3 bin liraya varıyor.Bunun küçük bir kooperatif ya da köy kooperatifi için büyük para olduğunu belirtmekte yarar var. Bu rakamlar sembolik bir yere çekilebilir. Aynı şekilde her kooperatif Ticaret Odasına kayıt olmak zorunda. Odaların yıllık aidatları da çok yüksek, daha önceki uygulamalarda da vardı, bu yolla giderlerin ilgili... Mesela meslek belgesi almaya gidiyorsunuz, orada da bir para ödüyorsunuz; bunun gibi ticarileştirilen bir yönü var. Kooperatif imza sirküleri düzenlemek isterse ciddi noter paraları ödemek zorunda. Bu tür ödeme ve harcamaların sembolik rakamlara çekilmesinin bu kanun teklifinde düzenlenmesi gerekir” şeklinde konuştu.
KOOPERATİF YÖNETİCİLERİNE VERİLECEK EĞİTİMDE İÇEREK ÖNEMLİ
Tasarı da yer alan Kooperatif yöneticilerinin eğitim alması olumlu bir gelişme olduğunu ancak içeriğin kimler tarafından verileceği, ücretli olup olmayacağının net bir şekilde ortaya konulması gerektiğini de belirten Ömer Fethi Gürer, konuşmasında özetle şu konulara değindi:
“Kooperatiflerin birlik ve merkez ortaklığı örtülü biçimde zorunlu hâle gelmekte. Bu durum da ileriki aşamada sakıncalar yaratabilir. 4572 sayılı Kanun'a tabi tarım satış kooperatifi ve üst birliklerde yönetim kurulu üyelerine en fazla huzur hakkı konusu tartışılıyor. Bununla ilgili bir düzenlemenin tanım olarak da yer almasında yarar var. Burada 4572 sayılı Kanun kapsamında, "kooperatifler ve bunların bağımsız denetime tabi olmayan üst kuruluşları" ibaresi çıkarılıyor, bu durumda günümüzde hayli sorun olan Tarım Kredi Kooperatifi hangi yöntemle ve kimler tarafından denetlenecek? Bu, buradaki önemli ayrıntılardan birisi.
Bütün olarak, Tarım Kredi Kooperatiflerinin dışında tüm kooperatiflerle ilgili yapılan düzenlemenin amaçlanan ve istenen sonucu yaratacak düzenleme olmasa da içinde birkaç maddenin olumlu olduğunu da ifade etmekte yarar var. Bütün olarak kooperatifçilik yurttaşın, özellikle dar gelirlilerin, yoksulların, ortakların bu anlamda sorun yaşayanların üretimde daha uygun fiyatta ürün ya da hizmet alacağı noktaya taşınmasını doğru olduğunu düşünüyor, “ diye konuştu