Aracı ve komisyoncu olmadan ürünleri doğrudan çiftçi ortaklarından tedarik etmesi gereken Tarım Kredi Marketlerinin, üreticilerden patates ve soğan almadığının da SPK raporlarına yansıdığını belirten CHP’li vekil Ömer Fethi Gürer, “Bu durumda çiftçinin en çok mağdur olduğu ürünlerin başında gelen iki ürünün, çiftçi ortaklarından değil aracılardan alındığı, üreticinin ve tüketicinin değil, aracının faydalandığı bir yapı oluşturulması ayrıca dikkat çekicidir” dedi.
ZARARIN ALTINDA YATAN SEBEPLER
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 32 marketi bulunan ve ülke genelinde 500 market açmayı planladığı belirtilen Tarım Kredi Birlik A.Ş.’nin, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) raporuna göre 2018 yılında 990 bin lira olan zararının, 2019 yılında 41 milyon liraya çıkmasının kurumu ciddi sıkıntıya soktuğu görülüyor. Çiftçiye destek verme işlevi yüklenen kurum, zararını çıkarmak için de ürün fiyat ve faizlerini katlıyor” dedi.
DİKKAT ÇEKİCİ ZARAR
Tarım Kredi Marketlerinin kamuoyuna yansıyan milyonluk zararıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, aracı olmadan doğrudan çiftçi ortaklarından tedarik edilen ürünlerin bir kısmını kendi tesislerinde bir kısmını da anlaşmalı tesislerde işleyerek tüketiciye ulaştırdığı belirtilen Tarım Kredi Birlik A.Ş.’nin zarar etmesinin yanında, bir yıl içindeki zararının ise 40 kat artmasının dikkat çekici olduğunu vurguladı. Gürer, Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifi tarafından kredi talebinde bulunulduğu takdirde, kuruluşu ticari işletme görerek yüksek faizle kredi verdiği ve bu faizi de kredi talep eden çiftçiye kaynak kullanım bedeli olarak yansıttığı bakanlık tarafından da teyit edilmiştir. Birçok çiftçinin icralık olduğu günümüzde, asli görevi çiftçiye destek vermek olan Tarım Kredi Kooperatifinin, iktidarın isteği ile başladığı marketçilik uygulaması sonucunda büyük zararlar meydana gelmiştir. Bu zarar kooperatifin dokusunu ve gelecekteki işlevselliğini de etkiyecektir.
PATATES VE SOĞAN KİMLERDEN ALINDI, NE KADAR PARA ÖDENDİ?
Tarım Kredi Marketlerinin çiftçi ortaklarından alınan ürünler arasında patates ve soğanın bulunmamasının ise başlı başına araştırılması gereken bir uygulama olduğuna işaret eden CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Bu durumda marketlerde satılan patates ve soğanın çiftçi ortaklarından değil, aracılardan alındığı ortaya çıkıyor. Çiftçilerden tedarik edilmesi gereken patates ve soğanın bu marketlere kimlerden alındığının ve aracılara ne kadar para ödendiğinin belirlenmesi gerekir” dedi.
ÜRETİCİ 71 İLDE 4.5 MİLYON TON PATATES ÜRETİYOR
Türkiye’de 71 ilde 4.5 milyon tona yakın patates üretimi gerçekleştirildiğini belirten Gürer, bunun yüzde 17’lik kısmının ise Niğde’de üretildiğini ifade etti. Patates ve soğanın üreticiyi en çok mağdur eden iki ürün arasında olmasına rağmen, Tarım Kredi Marketlerinin üreticilerden değil de aracıdan patates temin etmesinin altında kesinlikle iyi niyet aranamayacağını vurgulayan Gürer, “Bu marketlerin karı aracıya, zararı ise üretici ve tüketiciyedir” dedi.
KİMLER ARACI?
Gürer, dikkat çekici zararın nedenlerinin ortaya çıkarılması için Tarım Kredi Marketlerine çiftçi ortaklarından ne kadar, aracılardan ne kadar ürün alındığının ve kimlerin aracı olduğunun saptanmasının şart olduğunu anlattı.
AMAÇ FARKLI, UYGULAMA FARKLI
Tarım Kredi Marketlerinin kuruluş amacının, doğrudan üreticiden tedarik edilen ürünlerin ucuz fiyata tüketiciye ulaştırılması olduğuna işaret eden Gürer, “Ancak uygulamaya bakıldığında, bu sistemde bir farklılık olduğu da ortaya çıkıyor. Bir yandan kamuoyuna ‘Ucuz ürün satıyoruz’ deniliyor, diğer yandan da düşük fiyat gösterilerek kurum milyonlarca lira zarar uğratılıyor. Bu uygulamanın maliyeti yine vatandaşa ödettiriliyor” diye konuştu.
GÜNÜ KURTARMA POLİTİKALARI
CHP Milletvekili Gürer, AKP’nin günü kurtarma politikalarıyla sorunları aşamayacağını artık görmesi gerektiğine vurgu yaparak, “Kalıcı, istikrarlı ve doğru planlama ile çözüm üretilmelidir. Üretici yerine aracı korunursa ve tüketiciye geçici süreliğine ‘zarar karşılığı ucuz ürün veriyoruz’ denilerek esasında üretici ve türeticiye değil aracının menfaatine uygulamalar yapılırsa sorunlar azalmayacağı gibi artar” diye konuştu.
GÜRER, MİLYONLARCA LİRALIK ZARARI TBMM GÜNDEMİNE TAŞIDI
Öte yandan CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Tarım Kredi Marketlerindeki milyonlarca liralık zararı, soru önergesiyle TBMM gündemine de taşıdı.
Gürer, iki ayrı yazılı soru önergesinde, Tarım Kredi Birlikleri A.Ş.nin bu kadar zarar etmesinin nedenlerinin açıklanmasını istedi.
Soru önergesinde patates ve soğanın üreticilerden değil de aracılardan alınmasının gerekçesini de soran Gürer, bu iki ürünün kimlerden alındığı ve ne kadar para ödendiğinin kamuoyuna açıklanmasını talep etti.
CHP Niğde Milletvekili Gürer, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a yönelttiği soru önergesinde şu sorularının yanıtlanmasını istedi:
“1-Aracı olmadan doğrudan çiftçi ortaklardan temin edilen ürünlerin bir kısmını kendi tesislerinde bir kısmını da anlaşmalı tesislerde işleyerek tüketiciyle buluşturan Tarım Kredi Birlik A.Ş’nin bu kadar zarar etmesinin nedeni nedir ? Zararı önlemeye yönelik çalışmalarınız nelerdir?
2-Bu tabloya rağmen açmayı planladığınız yeni marketler var mıdır?
3-Tarım Kredi Birlik A.Ş’nin SPK tarafından yayınlanan faaliyet raporunda çiftçi ortaklardan alınan ürünler arasında patates ve soğanın bulunmadığı görülmektedir. Oysa patates ve soğan çiftçinin en çok mağdur olduğu ürünlerin başında gelmektedir. Bu durum sonucunda marketlerde satılan patates ve soğanların çiftçi ortaklardan değil aracılardan alındığı ortaya çıkmaktadır. Bu durumun nedeni nedir? Söz konusu marketlere soğan ve patates kimlerden alınmaktadır? Alınan bu iki ürüne 2019 yılı başından gününüze kadar ödenen tutar ne kadardır?
4-Söz konusu Tarım Kredi Marketlerine ortaklardan alınan ürün miktarı ile ortakların dışında aracılardan alınan ürün miktarının oranı nedir?
SÜRECİ SORGULADI
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığına yönelttiği bir diğer soru önergesinde de şu soruları sordu.
“1-2018 yılında, Tarım Kredi Kooperatiflerinin, Tarım kredi marketlerden 990 bin TL zarar etmesinin nedenleri nelerdir?
2-2019 yılında, 40 kat artarak 21 milyon TL’ye çıkan zararın oluşma nedenleri nelerdir? Bu konuda başlatılan bir soruşturma var mıdır?
3-Tarım Kredi Marketlerde, aracı ve komisyoncu olmadan ürünler direk çiftçi ortaklardan tedarik edilirken, zararın bu denli katlanarak artmasının sebepleri nelerdir?
4-Çiftçi ve ortaklardan alınan ürünlerin tüketiciye ulaştırılmasında bir aracı görevi gören Tarım Kredi Marketlerde, istenen başarının sağlanamamasının sebepleri nelerdir?
5-Tarım Kredi Birlik A.Ş, Türkiye genelinde 500 market açmayı hedeflerken, 2019 yılı sonu itibariyle yurt içinde 32 marketi aşamaması nedenleri nelerdir? Mevcut market ve çalışan sayısı kaçtır?
6-2018 yılında 990 bin lira zarar eden Tarım Kredi Birlik A.Ş’nin market sayısı artması ile zararının da azalması olası mıdır?
7-Doğrudan çiftçi ortaklardan temin edilen ürünlerin bir kısmını kendi tesislerinde bir kısmını da anlaşmalı tesislerde işleyerek tüketiciyle buluşturan Tarım Kredi Marketlerin, anlaşmalı çalıştığı tesis sayısı ve bu tesisler için 2018-2019-2020 yıllarında ödeme yaptığı tutar ne kadardır?
8-Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yayınlanan faaliyet raporuna göre, Tarım Kredi Marketler ’in bağlı bulunduğu Tarım Kredi Birlik A.Ş, 2019 yılında 40 milyon 880 bin lira zarar açıklaması olağan olarak mı görülmektedir?
9-Tarım Kredi Marketler’in raflarında bakliyat ürünleri önemli bir yer tutarken; 2019 yılında çiftçi ortaklarından Fasulye alımının yüzde 49, nohut alımının ise yüzde 34 düşmesinin gerekçesi nedir?
10-Tarım Kredi Birlik A.Ş tarafından, 2019 yılında, çiftçi ortaklarından toplam 223 bin ton ürün alımı yapıldığı görülmektedir. Ürünler için talep nasıl oluşturulmakta ve ilk sırada hangi ürünler yer almaktadır?