İlköğretim ve Eğitim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi ile çocuklarını okula göndermeyen ailelere yönelik düzenlenen cezalarda değişiklik yapılmasını teklif eden CHP’li Ali Gökçek, “Birkaç gün sonra ülke genelinde çocuklar karne sevinci yaşayacak, yaz boyu göremeyecekleri arkadaşları ve öğretmenleri ile vedalaşıp yaz tatiline başlayacaklar. Ancak ne yazık ki çeşitli gerekçeler ile hiç okul sırası görmeyen ya da okulundan, arkadaşlarından, öğretmenlerinden zamansız yere koparılan çocuklarımızın varlığını da yok sayamayız. Bu çocukların yaşadığı eğitim mahrumiyetini çözmek hepimizin başlıca görevi olmalıdır” diye konuştu.
İlköğretim ve Eğitim Kanununda “Her çocuk, mecburi ilköğrenim çağına girdiği öğretim yılı başında ilköğretim okuluna kayıt ve kabul edilir. Her veli yahut vasi veya aile başkanı, çocuğunu zamanında ilköğretim okuluna yazdırmakla yükümlüdür.” ifadesi yer almaktadır. İlgili kanuna göre her yıl derslere başlamadan en az 15 gün önce muhtarlar ile okul müdürleri iş birliği sonucunda mecburi öğrenim çağında bulunan çocuklar tespit edilmekte, okula yazdırılmayanlar okul müdürleri tarafından otomatik kaydedilmekte, okula devamı konusunda veliye bildirim gönderilmektedir. Öğrencinin velisinin yanı sıra mülki amirler, ilköğretim müfettişleri ve zabıta teşkilatı da çocuğun mecburi ilköğretim kurumuna devamını sağlamakla yükümlü kılınmıştır. Tüm uyarılara rağmen çocuğunu okula göndermeyen veliye, çocuğun okula gitmediği her gün için 15 TL para cezası verilmektedir. Buna rağmen yine göndermeyenlerin 500 TL idari para cezası ödemesi gerekmektedir.
Mevcut düzenlemeyi değerlendiren CHP’li Ali Gökçek, “Günümüz koşullarında kanunda belirtilen parasal cezanın caydırıcılıktan hayli uzak olduğu ortadadır. Bu da çeşitli sebeplerle eğitim hakkından mahrum kalan çocuk sayısını artırmaktadır.
Eğitim Reformu Girişimi 2022 Raporu’na göre, 2021-2022 eğitim öğretim yılında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan çağ nüfusu verileriyle yapılan hesaplamaya göre 6-9 yaş grubunda yaklaşık 82 bin 902 çocuk, 10-13 yaş grubunda yaklaşık 82 bin 929 çocuk ve 14-17 yaş grubunda ise yaklaşık 404 bin 463 çocuk eğitim dışında kalmıştır.
Eğitim Reformu Girişimi 2023 Raporu’na göre ise 2022-2023 eğitim öğretim yılında zorunlu eğitim çağında olmalarına karşın çocukların 13 yaştan sonra artan bir şekilde eğitim dışına çıktıkları görülmektedir. 14 yaşındaki çocukların %3,1’i okula kayıtlı değildir. 17 yaşındaki çocuklarda bu oran %8,2’ye yükselmektedir. 2022-23 eğitim-öğretim yılında zorunlu eğitim çağındaki yaklaşık 442 bin 643 çocuk eğitimin dışında kalmıştır. Bu çocukların %49,9’u erkek, %50,1’i kız çocuktur. Bu veriler de bize açıkça gösteriyor ki mevcut düzenlemeler çocukların eğitim dışı kalmalarını önlemede yetersizdir.
Uzmanlar, sivil toplum örgütleri kız çocuklarını okuldan kopartan en önemli faktörün erken yaşta evlilik, ev içi çalışma ve engellilik; erkek çocuklar için ise erken yaşta çalışmaya zorlanmaları olduğu uyarısında bulunuyor.
Tüm çocuklarımızın sorunsuz bir şekilde eğitim hakkına erişebilmelerini sağlamak Devletin asli görevlerindendir. Bu görevin ifası sırasında kullanılan araçların caydırıcılığı da önem taşımaktadır. Bu sebeple kanunda yer alan ancak caydırıcılığını yitiren ceza miktarları güncelliğini sürekli koruyacak şekilde düzenlenmelidir” dedi.
Verdiği kanun teklifi ile çocuğunu okula göndermeyen velilere yönelik öngörülen cezaların artırılmasını teklif eden CHP’li Ali Gökçek, “Tüm uyarılara rağmen çocuklarını okula göndermeyen velilere çocuğun okula devam etmediği her gün için asgari ücretin otuzda biri idarî para cezası verilmesi, bu para cezasına rağmen çocuğunu okula göndermeyen veya göndermeme sebeplerini okul idaresine bildirmeyen çocuğun veli veya vasisine asgari ücretin iki katı idarî para cezası verilmesi ve çocuğun okula gönderilmediği her ay cezanın bir önceki ayın iki katı şeklinde uygulanması caydırıcılık açısından etkili bir düzenleme olacaktır” değerlendirmesinde bulundu.