CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer’in hazırladığı Ekim 2022 Basın Özgürlüğü Raporu’na göre; ekim ayında gazeteciler, 60 kez hakim karşısına çıktı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Türkiye Yüzyılı” tanıtım toplantısına muhalif gazetecilerin de çağrılmasının “AKP’nin basın özgürlüğü açılımı” gibi algılandığını hatırlatan Çakırözer, “Ama ekim ayında, Basın Özgürlüğü Raporu’muz ortaya koydu ki Türkiye’de yine basının özgürce çalışmasını kısıtlayan, gazetelere sansür, televizyonlara karartma gibi uygulamalar birbiri ardına geldi” dedi.
Utku Çakırözer, Ekim 2022 Basın Özgürlüğü Raporu’nu bugün açıkladı. Çakırözer’in raporuna göre; ekim ayında, aralarında İsmail Saymaz, Can Ataklı, Ceren Sözeri, Hayri Tunç, Sibel Hürtaş’ın da bulunduğu onlarca gazeteci, haklarındaki yargılama süreçleri kapsamında 60 kez hakim karşısına çıktı. 9 gazeteci tutuklanırken 5 gazeteci de hapis cezasına çarptırıldı. Ekim ayında, haber takibi sırasında gazeteciler, polis tarafından darp edildi. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), kanallara ceza vermeyi sürdü.
Çakırözer, rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Türkiye Yüzyılı” tanıtım toplantısına muhalif diye tarif edilen gazetecilerin de davet edilmesinin “AKP’nin basın özgürlüğü açılımı” gibi sunulduğuna dikkat çekerek, “Ama ekim ayında, Basın Özgürlüğü Raporu’muz ortaya koydu ki Türkiye’de yine basının özgürce çalışmasını kısıtlayan, gazetelere sansür, televizyonlara karartma gibi uygulamalar birbiri ardına geldi. Ekim ayında tam 60 kez gazeteciler hakim karşısına çıktı, onlarca gözaltı oldu, 9 tanesi tutuklandı. Gazetecilere yıllarca hapis cezaları verildi. Ekranlar karartıldı RTÜK tarafından. Hem de bir milletvekilinin açıklamasını verdi diye TELE 1 üç gün karartma cezasına tabi tutuldu” dedi.
Çakırözer, ekim ayında iktidarın ‘sansür yasası’nı da TBMM’den geçirdiğini ve yürürlüğe koyduğunu hatırlatarak, “İlk uyguladığı kişi ana muhalefet lideri, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu oldu. 29’uncu maddede getirilen suç tanımı ve ceza tanımı ilk kez ana muhalefet lideri için uygulandı. Yasanın çıkarılması sırasında biz de itiraz etmiştik, ‘Bu, daha fazla sansür, daha fazla korku getirecek’ diye. Sonun da bizim korktuğumuz oldu” diye konuştu.
GAZETECİLER 60 KEZ HAKİM KARŞISINA ÇIKTI
Çakırözer’in raporundaki tespitler şöyle:
“Ekim ayında gazeteciler 60 kez hakim karşısında çıkarken Çetin Kurşun, İsmail Arı, Faruk Eren, Furkan Karabay ve Mehmet Emin Kurnaz hakkında toplam 18 yıl 5 ay 20 gün hapis cezası verildi.
Ankara merkezli bir soruşturma kapsamında 11 gazeteci gözaltına alındı, 9’u tutuklandı.
Nişmiye Güler hakkında sosyal medyadan yaptığı haber paylaşımları, gazeteciler Özgür Boğatekin ve Hacı Boğatekin hakkında da yaptıkları rüşvet haberleri nedeniyle dava açıldı.
PROTESTO, EYLEM TAKİBİNE DARP, BASKI, GÖZALTI
İran’da ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra ölen Mahsa Amini için Türkiye’nin farklı şehirlerinde yapılan protestoları, tutuklu ailelerinin Adalet Nöbeti eylemlerini takip eden gazeteciler, güvenlik güçlerince şiddet kullanılarak engellendi.
Eylemleri takip eden gazeteciler Hakan Yalçın ve Zişan Kürüm, polis tarafından darp edildi.
TTB Başkanı Şebnem Korur Fincancı’nın tutuklanmasına yönelik protestoları takip eden Evrensel muhabiri Eylem Nazlıer, boğazı sıkılarak engellenirken telefonuna da el kondu.
GAZETECİLERE ASILSIZ İHBARLA EV BASKINI
Sözcü gazetesi muhabiri Sayime Başçı'nın evine asılsız ihbar sonucu polis baskını yapıldı.
Tozkoparan’daki kentsel dönüşüm yıkımlarını takip eden gazeteci Meral Danyıldız, gözaltına alındı. Yolculuk yazarı Ceren Erdoğdu, gazeteci Zeynep Kuray, yine haber takibi sırasında gözaltına alındılar.
Rusya’nın Ukrayna işgali sırasında yaptığı yayınlarla tanınan Ukraynalı Gülsüm Khalilova da Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’ten geldiği İstanbul'da gözaltına alındı.
Gazeteci Alican Uludağ’ın, AYM’de yapılacak yeni üye törenine davet edilmesine rağmen, İletişim Başkanlığı’nca uygulanan ambargo nedeniyle töreni takibi engellendi. TGS temsilcisi Sibel Hürtaş da sansür yasasına yönelik basın açıklaması nedeniyle TBMM’ye alınmadı.
AĞIR TAZMİNAT CEZALARIYLA SUSTURMA
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, akrabasının kazandığı ihaleye ilişkin haber nedeniyle Birgün Gazetesi’ne 50 bin liralık tazminat davası açtı.
Gazeteci Berat Gonca, suç örgütü ile yargı arasındaki ilişkiyi ortaya çıkaran haberi nedeniyle 8 bin 320 TL tazminat cezasına mahkum edildi.
SADAT’ın açtığı tazminat davasında Evrensel gazetesi 15 bin TL tazminat cezasına çarptırıldı.
TÜGVA’nın açtığı davada Cumhuriyet gazetesi 15 bin TL tazminata mahkum edildi.
RTÜK KANALLARI KARARTMAKTA ISRARLI
RTÜK’ün eylül alında verdiği yayın durdurma cezaları nedeniyle ekim ayında Halk TV’nin Sözüm Var programı iki kez yayınlanamadı.
Bir milletvekilinin ifadeleri nedeniyle TELE 1’e 3 gün ekran karartma cezası verildi. Ankara İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurdu.
Sedat Peker’in rüşvet mekanizması iddialarıyla gündeme gelen Turkuvaz Medya Grubu Başkanvekili Serhat Albayrak ve AKP Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu hakkındaki açıklamalarının tartışıldığı programlar nedeniyle TELE 1’e iki, Halk TV’ye iki ve KRT’ye bir adet yüzde 3 idari para cezası verdi.
“İzmir’in kurtuluşunda tek kurşun atmadık” diyen İsmail Kahraman’ın eleştirildiği Kafa Radyo’ya da yüzde 3 idari para cezası verildi.
GAZETELERE HUKUKSUZ TEKZİP
İktidar yöneticileri ya da yakınları, artık isimleri geçmeyen yolsuzluk haberlerine dahi tekzip göndermeye başladı. Serhat Albayrak, suç örgütü lideri Sedat Peker’in ifşaları nedeniyle isminin dahi geçmediği haberle ilgili mahkeme kararıyla Birgün gazetesinde tekzip yayınlattı.
‘Berat Albayrak’ın Borsadaki A Takımı’ haberi nedeniyle de yine Birgün’e bir ayda iki kez manşet haberleri üzerinden tekzip gönderildi.
SANSÜR YASASI’NDA İLK CEZA KILIÇDAROĞLU’NA
Basın ve ifade özgürlüğü alanındaki ihlalleri artıracağı gerekçesiyle ‘sansür yasası’ olarak adlandırılan dezenformasyon yasası, 13 Ekim’de Meclis’ten geçti, 18 Ekim’de Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yasa kapsamındaki 29. maddenin ilk uygulandığı isim, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu oldu. Kılıçdaroğlu’nun Türkiye’de uyuşturucu kullanımına ilişkin son açıklamaları hakkında bu madde kullanılarak dava açıldı.
HABERLERE ART ARDA ERİŞİM ENGELİ
Yayın kuruluşlarına yönelik tümden engellemeler ve haberlere yönelik erişim engelleme kararları da ekim ayında sürdü.
Erdoğan’ın eski avukatı Mustafa İnal, çeşitli internet mecralarındaki 150’den fazla içeriğe daha erişim engeli kararı aldırdı.
Ekim ayında erişime engellenen haberler arasında Sedat Peker’in Sermaye Piyasası Kurulu hakkındaki iddiaları, Afyonkarahisar İl Jandarma Komutanı’nın açıklamalarıyla ilgili haberler, Kilis Cumhuriyet Savcısı hakkındaki haberler, Albayrak Holding’e ait şirketlerle ilgili haberler, HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç’un basın açıklamasıyla ilgili haber, İçişleri Bakanı’nın kuzeninin ortağı olduğu şirketlerle ilgili haberler, Cengiz Holding hakkındaki haberler, Cumhurbaşkanı’nın danışmanının oğlunun Dışişleri Bakan Yardımcısı olmasıyla ilgili haberler, Gaziantep Şahinbey Belediye Başkanı’nın kardeşi hakkında haberler, MHP Aydın İl Başkanı ve THY eski Yönetim Kurulu Başkanı hakkındaki iddia ve haberler yer aldı.”