Türkiye'nin çevre denizlerindeki hak ve menfaatlerini korumak ve gelecekte denizlerdeki faaliyetlerinin çevresel etkilerini daha iyi değerlendirmek ve denizsel alanlardan azami yararlanmak için yıllar önce başladığı DMP çalışmaları son aşamaya geliyor. DEHUKAM, Türkiye'nin çevre denizlerinden azami yararlanmasını hedefleyen DMP'ye ilişkin ilk akademik çalışmayı yayımladı. Bu amaçla Merkez, www.dmpturkiye.dehukam.org internet sitesinde bir harita paylaştı.
Çalışmalar, AB müktesebatıyla uyum kapsamında yapıldı
Haritada Türkiye'nin Türkiye'nin DMP'si kapsamında çevre denizlerinde karasularının da ötesine geçerek ekonomik, bilimsel ve askeri faaliyetler için planlamalar yapıldığı ve bu faaliyetler için belirli alanlar tespit ettiği görüldü. Söz konusu çalışmalar, Türkiye'nin denizlerindeki hak ve menfaatleri korurken aynı zamanda AB'nin konuya ilişkin müktesebatıyla uyum kapsamında yürütüldü.
KKTC de DMP ilanına yönelik çalışmalar yürütüyor
Yetkililerden edinilen bilgiye göre, denizler için bir "master plan" teşkil eden ve denizlerin hangi amaçla ne şekilde kullanılacağını belirleyen DMP’ye dair konuların devlet kurumları nezdinde daha iyi yönetilmesi amacıyla, Cumhurbaşkanlığı himayesinde ve Dışişleri Bakanlığı eşgüdümünde "Kurumlararası Koordinasyon Kurulu" kurulacak. KKTC'nin de DMP ilanına yönelik Türkiye ile benzer çalışmalar yürüttüğü öğrenildi.
DMP çalışmasının, "Mavi Vatan"ın toplum ve ilgili sektörlerde daha iyi anlaşılmasına, aynı zamanda Türkiye'nin çevre denizlerindeki faaliyetlerini çevresel etkenleri de dikkate alarak daha organize şekilde düzenlemesine hizmet etmesi bekleniyor.
DEHUKAM'ın konuya ilişkin basın bülteninde, DMP'nin deniz ve kıyı alanlarındaki faaliyetlerin uyum içinde yürütülmesini sağlamak amacıyla geliştirilen bilim temelli, katılımcı ve entegre bir planlama süreci olduğu ifade edildi. Açıklamada, balıkçılık, enerji üretimi, ulaşım, turizm, doğal koruma ve bilimsel araştırma gibi farklı kullanım alanlarının bir arada değerlendirilerek deniz alanlarının en verimli ve sürdürülebilir şekilde kullanımının hedeflendiği belirtildi.
Üç tarafı denizlerle çevrili bir ülke olarak Türkiye'nin deniz kaynaklarından akılcı, dengeli ve uzun vadeli bir şekilde yararlanmak zorunda olduğu vurgulanan açıklamada, DMP'nin deniz alanlarının hem korunmasını hem ekonomik potansiyelinin değerlendirilmesini mümkün kılan bir araç olduğu kaydedildi. "Ayrıca; mavi ekonominin güçlendirilmesine, deniz koruma alanlarının etkin yönetimine, iklim değişikliğiyle mücadeleye katkı sağlayarak denizlerin geleceğini güvence altına almaktadır" denilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Türkiye’de DMP’ye ilişkin çok sayıda çalışma, araştırma ve proje yürütülmekte"
"Türkiye henüz resmi olarak DMP’sini kabul etmemiş olmakla birlikte, son yıllarda bu alanda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Çeşitli kamu kurumları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör temsilcilerinin katkılarıyla Türkiye’de DMP’ye ilişkin çok sayıda çalışma, araştırma ve proje yürütülmektedir. Aynı zamanda, akademik çevrelerde DMP konusu giderek artan bir ilgiyle ele alınmakta, ulusal ve uluslararası birçok konferans, sempozyum ve çalıştayda kapsamlı biçimde tartışılmaktadır.
Bu çalışmaların devamı olarak, Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi (DEHUKAM) öncülüğünde Türkiye DMP Platformu kurulmuştur. Söz konusu Platform, Türkiye’nin deniz mekansal planlama alanında gerçekleştirdiği faaliyetleri sistematik bir çerçevede sunmayı hedeflemiştir. Platformda, Türkiye’de DMP’ye ilişkin yürütülen projeler, yetkili otoriteler, mevcut mevzuat altyapısı ve DMP’nin temel unsurlarına dair güncel bilgiler yer almaktadır."
Türkiye'nin DMP'sinin, Türkiye'nin deniz alanlarında yürütülen faaliyetleri, potansiyel kullanım alanlarını ve planlama ihtiyaçlarını görsel bir biçimde sunduğu, karar alıcılar, araştırmacılar ve yatırımcılar için kritik bir başvuru kaynağı niteliği taşıdığı ifade edildi. Böyle bir çalışmanın hazırlanmış olmasının Türkiye açısından deniz mekansal planlamasında somut ve stratejik bir adım anlamına geldiği vurgulandı.
"Çalışmalar, Mavi Vatan vizyonunu bilimsel bir zeminde inşa çabasının somut bir göstergesi"
Bültenin devamında şunlar belirtildi:
"Türkiye'nin Deniz Mekansal Planlaması Haritası akademik bir çalışma çerçevesinde hazırlanmış olup Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi görüşünü yansıtmamaktadır. Ayrıca DEHUKAM tarafından hazırlanan Deniz Meksnsal Planlama haritasındaki alanlar proje uygulama bölgelerini göstermekte olup, devletin yargı yetkisi anlamına gelmemektedir. Bununla birlikte, Türkiye DMP Platformu, bu süreçte sadece bir bilgi paylaşım aracı değil; aynı zamanda çok paydaşlı iş birliğini güçlendiren, akademi ile uygulama arasında köprü kuran ve politika yapım süreçlerini destekleyen stratejik bir platform olarak konumlanmaktadır.
Tüm bu çalışmalar, Türkiye’nin üç tarafını çevreleyen denizlerin ekonomik potansiyelinin, çevresel değerlerinin ve jeopolitik öneminin farkında olarak, Mavi Vatan vizyonunu bilimsel bir zeminde inşa etme çabasının somut bir göstergesidir. Türkiye, deniz alanlarında bütüncül ve sürdürülebilir bir yönetim modeli geliştirerek, Mavi Vatan’ın hem bugünkü hem de gelecekteki kuşaklar için korunmasını ve kalkınmasını hedeflemektedir."