Danıştay’ın 2021 Faaliyet Raporu’nda; ‘idarelerin yargının emsal kararlarını dikkate almama eğilimi, istinaf mahkemelerinin kurulmasıyla ortaya çıkabilecek içtihat farklılığı’, 'tehditler' başlığı altında sayıldı. Raporda, kurumun elektrik, doğal gaz ve sağlık giderlerindeki artışın nedeni olarak dövizin yükselmesi gösterildi.
Danıştay’ın 2021 Faaliyet Raporu açıklandı. Kurumun giderlerinde artışın dikkat çektiği rapora göre, Danıştay’ın hizmet binasının 2020 yılında 2 milyon 891 bin 627 lira olan elektrik tüketim gideri yüzde 56 oranındaki artışla, 4 milyon 519 bin 962 liraya ulaştı.
“DÖVİZ KURLARINDAKİ YÜKSELİŞ”
Raporda, “Hizmet binamızdaki elektrik tüketim miktarının bir önceki yıla göre % 25 oranında, elektriğin bir önceki yıla kıyasla kwh birim fiyatının ise 24 oranında artışlarına bağlı olarak elektrik tüketim gideri geçen yıla göre yüzde 56 oranında artış göstermiştir… yıllara göre dış ortamdaki sıcaklık farkından dolayı soğutma sisteminin çalışma saatlerinin farklılık arz etmesine bağlı olarak artan tüketim ihtiyacının karşılanmasının yanı sıra döviz kurlarında meydana gelen yükselişe bağlı olarak birim fiyatın yüksek orandaki artışından kaynaklandığı değerlendirilmektedir” denildi.
"DOĞAL GAZDAKİ ARTIŞ YÜZDE 20"
Rapora göre, 2020 yılında 1 milyon 730 bin lira olan doğal gaz gideri yüzde 11’lik artışla 2 milyon 80 bin liraya çıktı. Artışın nedeni “Hizmet binamıza ait doğalgaz sayacına yüklenen m³ miktarı mevsim koşullarındaki değişikliğe bağlı olarak bir önceki yıla göre yüzde 11 oranında azalmakla birlikte, döviz kurlarında meydana gelen yükselişe bağlı olarak birim fiyatın yüzde 35 oranında artması sonucu tüketim gideri geçen yıla nazaran yüzde 20 oranında artış göstermiştir” diye açıklandı.
Danıştay’ın 1 milyon 144 bin 731 lira olan kırtasiye gideri ise yüzde 17’lik artışla 2021 yılında 1 milyon 344 bin 25 liraya ulaştı. Raporda bu artışa ilişkin şu değerlendirmede bulunuldu:
“Kırtasiye giderlerinin bir önceki yıla göre yüzde 17 oranında arttığı gözlemlenmiştir. Kırtasiye giderleri kapsamında, Başkanlığımız hizmetlerinde kullanılmak üzere A4 kâğıt, kalem, etiket, ribon, silgi, delgeç, ataç vb. alımları gerçekleştirilmiştir. Kırtasiye giderlerinin 2020 yılına göre artışının, özellikle döviz kurlarında meydana gelen yükselişe bağlı olarak muhtelif kâğıt, kırtasiye, toner, kartuş vb. malzemelerin birim fiyatındaki artıştan kaynaklandığı değerlendirilmiştir.”
"ARAÇ BAKIM- ONARIM GİDERİ YÜZDE 40 ARTTI"
Raporda, araç başına 9 bin 42 lira olan akaryakıt giderinin 2021 yılında 13 bin 492 liraya ve 4 bin 54 lira olan araç bakım giderinin de 5 bin 969 liraya çıktığı aktarıldı. Bu giderdeki artışın nedeni ise şöyle anlatıldı:
“Akaryakıt giderlerinde yüzde 41, taşıt bakım onarım giderlerinde yüzde 40, araç sigorta giderlerinde yüzde 16 ve araç muayene giderlerinde yüzde 33 oranında gerçekleşen artışlarda; döviz kurlarındaki yükseliş nedeniyle yedek parça, bakım-onarım maliyetlerinin ve araç sigorta prim tutarlarının artmasının, ayrıca Başkanlığımıza ait binek araç muayenelerinin iki yılda bir yapılmasının payı olduğu değerlendirilmektedir.”
Danıştay’ın personelinin ortalama tedavi ve sağlık malzemesi gideri 2020 yılında 6 bin 354 lirayken bu miktar 2021 yılında 6 bin 743 liraya yükseldi. Raporda, bu artışın nedeni şöyle açıklandı:
“Tedavi hizmet giderleri karşılanan hâlihazırda görevde bulunan meslek mensuplarına ilişkin hak sahibi sayısının, bakmakla yükümlü olunan yakınlara yönelik mevzuat değişikliğinin etkisiyle bir önceki yıla göre yüzde 15 oranında, tedavi, ilaç ve sağlık malzemesi giderlerinin toplamında bir önceki yıla göre yüzde 24 oranında artış gözlemlenmiştir. Bu giderdeki artışın, döviz kurlarındaki yükselişe bağlı olarak sağlık malzemesi ve ilaç birim fiyatlarındaki artış, hak sahibi sayısındaki artış ile geçen yıla göre hastane hizmet fiyatlarında meydana gelen yıllık olağan fiyat artışlarından kaynaklandığı değerlendirilmektedir.”
“EMSAL KARARLARIN İDARELER TARAFINDAN DİKKATE ALINMAMASI”
Raporda, “Kurumsal kabiliyet ve kapasitesinin değerlendirilmesi” başlıklı bölümün ‘tehditler’ alt başlığında şu tespitlere yer verildi:
. İstinaf mahkemelerinin kurulmasıyla ortaya çıkabilecek içtihat farklılığı
. Yargı mensubu ve idari personel sayısında azalış
. Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının yeterli oranda bulunmaması
. İdarelerin mevcut alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına başvurması noktasındaki isteksizliği
. İdari Usul Kanunu’nun bulunmaması, İdari Yargılama Usul Kanunu’nun ihtiyaca cevap vermekte yetersiz kalması
. İdarelerin emsal yargı kararlarını yeterli oranda dikkate almama yönündeki eğilimleri
. 15 Temmuz 2016 tarihinde gerçekleştirilen hain darbe girişimi sonrası olağanüstü hal kapsamında yapılmak zorunda kalınan değişiklikler ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin kapatılmasına ilişkin Anayasa değişikliği sonucu Danıştay’ın iş yükünde meydana gelen/gelecek olan artış v İş yükünün fazlalığı
. Hâkim adaylığı süresinin kısa olması, stajın yetersiz kalabilmesi
. Diğer yargı organları kararlarına erişim imkânının yeterli düzeyde olmaması
. Danıştay’a ayrılan bütçenin yetersiz olması
Raporda, şu önerilere yer verildi:
"Başkanlığımızın 2019-2023 Yılı Stratejik Planında, Başkanlığımızın temel amaç ve hedeflerine ulaşmak için;
. Anayasal bir yüksek yargı organı, saygın, güvenilir, tarafsız ve bağımsız bir kurum olma niteliğinin sağladığı avantajlar kullanılarak idarelerin emsal yargı kararlarını ve mevcut alternatif uyuşmazlık çözüm yollarını dikkate almama yönündeki eğilimlerinin yapılacak toplantılar ve paylaşılacak istatistiklerle asgari düzeye indirilmesinin sağlanması,
- Türk hukuk sisteminin gelişimine katkı sağlayan konumu sayesinde alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin geliştirilmesinde etkin rol almak suretiyle uyuşmazlıkların yargı önüne taşınmadan çözülmesini sağlayarak iş yükünün azaltılması,
- Anayasal bir yüksek yargı kurumu olması ve içtihat mahkemesi niteliğinde bulunması, idari yargı düzeninde işbirliği ve koordinasyonu sağlayan bir kurum olması vasıfları değerlendirilerek istinaf sisteminin yaratacağı içtihat aykırılıkları sorununun çözülmesi,
- Görev alanına giren konularda Türk hukuk sisteminin gelişimine katkı sağlayan konumu sayesinde İdari Usul Kanunu’nun hazırlanması ile İdari Yargılama Usul Kanunu’nun ihtiyaçlar doğrultusunda güncellenmesi çalışmalarına etkin katkı sunulması,
- İdari yargı düzeninde işbirliği ve koordinasyonun gelişmesini sağlayan konumu sayesinde üniversiteler, uluslararası ve yabancı yargı kuruluşları ile projeler ve ortak çalışma alanlarını genişletmek suretiyle mensuplarımızın mesleki yetkinliklerinin artırılması, başlıca stratejiler olarak belirlenmiştir."