Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), yerleşkesi içinde yer alan işletme sahiplerinden pandemi döneminde kapalı kaldıkları 18 aya ait kira ve yakıt masraflarının, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün görüşü alınarak istendiğini açıkladı.
ODTÜ yerleşkesi içinde yer alan işletmelerin sahipleri, pandemi döneminde kapalı kaldıkları 18 aya ait kira ve yakıt masraflarının kendilerinden istenmesini dün protesto etmişti. ODTÜ, bugün konuya ilişkin yazılı bir açıklama yaptı. ODTÜ’nün açıklaması şöyle:
“Faaliyetlerini durduran işletmeler, üniversitemize yaptıkları başvuruları ile pandemi süresince üniversitemizin kendilerinden kira bedeli ve irtifak hakları ile su, elektrik ve doğalgaz hizmet bedellerinin alınmamasını talep etmişlerdir.
Üniversitemiz, konu hakkında 01.04.2020 tarih ve 99 sayılı yazı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nden görüş talep etmiştir.
Üniversitemizin talebini inceleyen ÇŞB Milli Emlak Genel Müdürlüğü, 22.04.2020 tarih ve 10765071-756.02 (3361.0)-E.88265 sayılı yazısı ile verdiği cevabında, "... mülkiyeti üniversitenize ait veya Hazine’ye ait olup üniversitenize tahsisli taşınmazlar üzerinde üniversiteniz tarafından kiraya verilen/irtifak hakkı tesis edilen ticari ünitelere işlemlerin üniversiteniz tarafından yapılması gerektiği değerlendirilmektedir..." şeklinde görüş bildirmiştir.
Genel bütçeye dahil kamu kurumları (tüm bakanlıklar ve bağlı birimleri) ile belediyeler ve özel idareler bünyesinde kira ilişkisi ile faaliyet gösteren işletmeler ve irtifak hakkı sahibi işletmelerin aynı doğrultudaki talepleri ve kamunun ecrimisil alacaklarının pandemi dönemine rastlayan kısımlarına ait parasal yükümlülükleri (tahakkuk eden/edecek kira ve ecrimisil borçları) 4706 sayılı Yasa’ya, 7226 sayılı Yasa’nın 42. maddesi ile eklenen Ek Geçici 25. maddesi ve yine 7244 sayılı Yasa’nın 1. maddesi ve bu maddeye istinaden çıkarılan 399 sayılı Milli Emlak Tebliğ düzenlemeleri kapsamında ilgili birimlerce 3 (üç) ay süre ile ertelenmiş olup, bu süre içinde pandeminin sona ermemesi halinde erteleme süresinin 3 (üç ) ay daha uzatılacağı, erteleme süresine isabet eden dönemde tahakkuk eden alacakların erteleme süresinin sonundan itibaren erteleme süresi kadar bir sürede aylık eşit taksitler halinde faizsiz olarak tahsil edilmesi şeklinde karar alındığı, keza işletmelerin irtifak hakkından doğan kayıplarının da aynı doğrultuda ötelendiği tespit edilmiştir.
Yukarıda belirtilen yasal düzenlemelere bağlı olarak ilgili birimlerce yapılan emsal düzenlemeler, ÇŞB Milli Emlak Müdürlüğü’nün cevabı ve Türk Borçlar Kanunu’nun mücbir sebebe ait hükümleri kapsamında, üniversitemiz içinde faaliyet gösteren kiracıların ve irtifak hakkı sahibi işletmelerin talepleri hakkında;
‘Pandemi dönemine rastlayan sürede faaliyet gösterip göstermedikleri de dikkate alınarak; 23.03.2020-23.06.2020 tarihleri arasında faaliyet göstermeyen işletmelerin tahakkuk edecek kira borçlarının tahsilinin 3 (üç) ay süre ile ertelenmesine, pandeminin bu süre içinde sona ermemesi halinde erteleme işleminin 3 (üç) ay daha uzatılmasına ve sürenin sonunda tahakkuk edecek kira borçlarının erteleme süresi kadar bir süre içinde faiz işletilmeden aylık ve eşit taksitler halinde tahsiline’ karar verilmiş ve 04.05.2020 tarihinde İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı web sayfasından duyurulmuştur.
‘Covıd-19 salgınına bağlı olarak Üniversitemizde yüz yüze eğitime ara verilmesi ve pandemi koşulları devam ettiği için işyerlerini halen kapalı tutan kiracıların 23.09.2020–23.06.2021 tarihleri arası tahakkuk edecek kira borçlarının tahsilinin 23.06.2021 tarihinden itibaren üç ay içerisinde tahsil edilmek üzere ertelenmesine’ karar verilmiş ve 09.02.2021 tarihinde İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı web sayfasından duyurulmuştur.
"KİRACILARIN BİRİKMİŞ BORÇLARINI TAKSİTLENDİRMEK ÜZERE BİR ÖDEME PLANI SUNARAK BAŞVURU YAPMALARI HALİNDE KONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ MÜMKÜNDÜR"
Özetle bu süreçte;
-Bu dönemlere rastlayan 3 (üç) ay süre ile ertelenmesine, pandeminin bu süre içinde sona ermemesi halinde erteleme işleminin 3 (üç) ay daha uzatılmasına ve sürenin sonunda tahakkuk edecek kira borçlarının erteleme süresi kadar bir süre içinde faiz işletilmeden aylık ve eşit taksitler halinde tahsiline ilişkin 2 duyuruda yer alan 23.03.2020-23.06.2020 ve 23.09.2020–23.06.2021 dönemleri) kira bedeli borçları faizsiz olarak ertelenmiştir
-Normalleşme sürecine geçiş yaşanmadığı göz önünde bulundurularak 23.03.2020-23.09.2021 tarihleri arasında ertelenmiş olan ve erteleme süresi kadar bir süre içinde taksitler halinde ödenmesi gerektiği halde gerçekleşmeyen kira ödemeleri için bir çağrı yapılmamıştır.
-Normalleşme sürecine geçiş ile birlikte 'Üniversitemizce ertelenen, kiracıların bu döneme rastlayan kira borçlarının erteleme şartları ve sonuçları da dikkate alınarak tahakkuk yapılıp tahsil edilmesi' çalışmaları gündeme alınmıştır.
-20.10.2021 tarihinde ilgili dönemlere ait ertelenmiş olan kira borçlarının 15 Aralık 2021 tarihine kadar ödenmesi konusunda bildirimde bulunulmuştur. Kiracıların birikmiş borçlarını taksitlendirmek üzere bir ödeme planı sunarak başvuru yapmaları halinde konunun değerlendirilmesi mümkündür.
-Pandemi döneminde süresi sona eren kira sözleşmelerinin, ilgili kiracıların kira bedeli borcu hariç başkaca bir şekilde sözleşmeye aykırı davranışı bulunmuyor ise aynı süre ile ve sözleşmede bulunan artış şartı (TÜFE oranı) uygulanarak yenilenmesi yönünde karar verilmiş ve uygulanmıştır.
-İşletmelerin su, elektrik ve doğal gaz hizmet bedellerinin tespit ve tahsilinin kullanıma bağlı olması nedeniyle bu hususta herhangi bir karar alınmasına gerek olmadığına karar verildiği de ilgili duyurularda belirtilmiştir.
-Üniversitemizde yaklaşık 140 adet kiracı bulunmakta olup, bu süreçte 14 kiracımız mahkemeye başvurarak kira uyarlama istemi ile davacı olmuştur. Açılan 14 davanın 7’sinde ilgili mahkeme tarafından davanın reddine karar verilmiştir. 6 adet dava henüz karara bağlanmamıştır. Sadece 1 adet davada davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup üniversitemizce istinaf başvurusu yapılmış durumdadır ve dava henüz sonuçlanmamıştır."